Verdediging Europa verder onder druk door Russische drones boven Polen
In dit artikel:
Rusland heeft met militaire drones het Poolse luchtruim geschonden, een gebeurtenis die in Warschau en bij de NAVO als een ongekende escalatie wordt gezien. Poolse strijdkrachten meldden dat negentien drones het luchtruim binnendrongen; premier Donald Tusk zei dat vier daarvan als direct gevaar werden beoordeeld en neergeschoten door straaljagers van Polen en andere NAVO-landen, waaronder Nederlandse F-35’s. Tot dusver zijn resten van zeven drones op Pools grondgebied gevonden. Polen heeft zijn troepen in staat van paraatheid gezet en de NAVO bijeen geroepen voor een spoedoverleg.
Er bestaat onduidelijkheid over de afweging waarom juist die vier drones werden neergehaald en de overige vijftien niet. Defensie-expert Peter Wijninga (HCSS) legt dit uit als rationeel prioriteren: interceptiemiddelen zijn beperkt, drones vliegen 400–600 km/u en geven slechts enkele minuten om te reageren, dus worden eerst de toestellen aangepakt die richting bevolkingscentra, kritieke infrastructuur of bedrijventerreinen gaan. Andere deskundigen waarschuwen echter dat het incident ook kan wijzen op structurele zwaktes in de luchtverdediging van de NAVO; universitair hoofddocent Rob de Wijk wijst erop dat het bondgenootschap zelf rekent met een tekort — slechts zo’n 6 procent van wat nodig zou zijn om de oostflank adequaat te beschermen — en dat verbetering jaren duurt.
Wat de Russische intenties betreft zijn twee verklaringen plausibel en niet wederzijds uitsluitend. Het incident past in een patroon waarin Rusland het westen test en grenzen aftast, mogelijk om NAVO‑reacties en «rode lijnen» in kaart te brengen. Tegelijkertijd is er ook een technische uitleg: massale drone-aanvallen gebruiken groepen met algemene opdrachten en coördinaten, waardoor individuele toestellen kunnen afwijken en per ongeluk grensoverschrijdend gedrag vertonen. Wijninga vindt het onwaarschijnlijk dat Moskou bewust het risico van directe escalatie met de NAVO zou nemen; De Wijk betwijfelt dat het Kremlin zware tegenreacties verwacht, gezien eerdere incidenten zonder harde repercussies.
De situatie brengt lastige keuzes met zich mee. Een stevige militaire reactie, zoals een slag op lanceerinstallaties in Rusland, zou een directe confrontatie kunnen uitlokken die de NAVO wil vermijden. Tegelijk onderstreept het voorval de politieke en operationele vraag of Europa en haar bondgenoten voldoende capaciteiten en politieke samenhang hebben om dit soort dreigingen effectief af te schrikken — en of terughoudendheid van bijvoorbeeld de VS de Russische calculaties versterkt. Voorlopig blijft onduidelijk hoe vaak zulke grensschendingen zullen voorkomen en welke gevolgen ze op langere termijn hebben voor de veiligheid in Europa.