NU+ | Verdachte onder de 12 verschijnt niet voor de rechter: dit gebeurt er wél

In dit artikel:

Verdachten jonger dan twaalf jaar komen niet voor de strafrechter en krijgen dus geen strafrechtelijke veroordeling. Dat geldt bijvoorbeeld voor een elfjarige verdachte van diefstal van een fatbike in Capelle aan den IJssel. In Nederland schakelen in zulke gevallen verschillende instanties samen om de situatie te onderzoeken en een hulpplan op maat te maken: politie, Openbaar Ministerie, Veilig Thuis, de Raad voor de Kinderbescherming en de drie reclasseringsorganisaties werken via het programma Veiligheid Voorop informatie uit en stemmen acties af.

Er is geen vaste route: welke organisatie eerst optreedt hangt af van de context en signalen rondom het gezin. Als ouders adequaat reageren op het incident, behouden zij doorgaans de regie en bepalen ze zelf of ze hulp inschakelen en welke opvoedingsmaatregelen ze nemen. Neemt het gezin geen actie of zijn er aanwijzingen voor onveiligheid thuis, dan meldt de politie dit aan Veilig Thuis. Die onderzoekt samen met ouders en hulpverleners achterliggende oorzaken — vaak spelen psychische problemen, financiële stress of trauma’s een rol — en zet onder meer wijkteams, specialistische hulp of ggz in om de thuissituatie te stabiliseren.

Lukt vrijwillige hulp niet, dan komt de Raad voor de Kinderbescherming in beeld en kan een gedwongen beschermings­traject worden opgelegd. Dat is geen straf, maar bedoeld om herhaling te voorkomen en te voorkomen dat het kind later, als het twaalf-plus is, wél een strafrechtelijke veroordeling krijgt.

In de publieke discussie klinkt regelmatig dat ook ouders verantwoordelijk moeten worden gehouden, maar experts waarschuwen dat dat te simpel is. Volgens deskundigen werkt louter afstraffen vaak averechts: het vergroot isolement en helpt het gezin en het kind niet. De gekozen aanpak richt zich daarom op het versterken van ouders en het wegnemen van achterliggende problemen, met als doel zowel het welzijn van het kind als de veiligheid in het gezin te verbeteren.