Verdachte Nord Stream-sabotage vast in Duitsland, advocaat wil vrijlating
In dit artikel:
Serhii K., een 49‑jarige Oekraïner die volgens sommige berichten voor de Oekraïense inlichtingendienst zou hebben gewerkt, is na zijn arrestatie deze zomer in Italië overgeleverd aan Duitsland. Daar wordt hij door het Duitse OM verdacht van het coördineren van de sabotage op de Nord Stream-gaspijpleidingen — de spectaculaire aanslag op de Duitse energie-infrastructuur die ongeveer een half jaar na de Russische inval in Oekraïne op de zeebodem van de Oostzee plaatsvond.
Zijn verdediging, geleid door de Duits-Oekraïense advocate Ilona Menaker, ontkent alle aantijgingen: "K. ontkent alles", zegt ze. Menaker betoogt bovendien dat een Duitse rechtbank mogelijk niet bevoegd is om over haar cliënt te oordelen. Centraal in haar verweer staat het juridische begrip 'functionele immuniteit': als de sabotagedaden het werk waren van een staat (zo stelt de verdediging, Oekraïne zou betrokken kunnen zijn), kan een individuele dader daarvoor niet persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. Volgens Menaker moet eerst die staatsaansprakelijkheid worden vastgesteld voordat onderzocht kan worden of K. strafrechtelijk schuldig is.
De Duitse vervolging baseert zich op meerdere elementen: de aanslag richtte zich tegen Duitse kritieke infrastructuur, het vermoedelijke zeilschip voer onder Duitse vlag en volgens onderzoekers werd vanuit de haven van Rostock met explosieven naar de leidingen gevaren. K. wordt door het OM gezien als de coördinator van die zeiltocht. Een andere verdachte, Volodymyr Z., werd eerder in Polen aangehouden maar daar vrijgelaten omdat een Poolse rechter de Duitse jurisdictie niet van toepassing achtte en de actie als een militaire handeling in oorlogstijd beschouwde.
K. verbleef na zijn arrest in Italië onder zware omstandigheden in voorarrest en voerde uit protest een hongerstaking, aldus zijn advocaat. Nu hij in Duitsland wacht op proces, hoopt Menaker dat hij wordt vrijgelaten zodat hij terug kan naar zijn vrouw en vier kinderen in Kyiv. De zaak blijft juridisch ingewikkeld: vaststaat dat de schade enorm was en dat Duitsland de kwestie wil berechten, maar of een Duitse rechtbank de bevoegdheid heeft en of er sprake is van staatsoptreden zijn vragen die bepalend zullen zijn voor verdere vervolging.