Verbazing over nominatie De Musketon voor rijksmonument: 'Geen enkel gebouw hier dat deze titel verdient'

In dit artikel:

Buurtcentrum De Musketon in Lunetten (Utrecht), een gebouw uit 1984 van architect Peter Strijker, is door Vereniging Oud Utrecht genomineerd als rijksmonument. De Musketon, met zijn grijze metselwerk, puntdaken, kubusvormige elementen en zichtbare prefab betonblokken, wordt door voorstanders gezien als een authentiek voorbeeld van jaren 80‑architectuur en het sociale hart van de bloemkoolwijk: er is een bibliotheek, een plek waar mensen met weinig geld kleding kunnen krijgen en allerlei buurtactiviteiten vinden plaats. Voor sommige bewoners vormen de herinneringen en het zilveren musketonhaak‑kunstwerk voor de deur extra redenen om het pand te bewaren.

De nominatie kwam nadat renovatieplannen op tafel lagen; die plannen hadden tot doel het gebouw moderner, lichter en duurzamer te maken en problemen met zomerhitte en winterkou aan te pakken. Oud Utrecht vreesde dat die ingrepen het originele jaren 80‑uiterlijk en -interieur zouden aantasten, en liet daarom het pand voordragen voor bescherming. Als het daadwerkelijk rijksmonument wordt, zijn vrijwel alle aanpassingen en restauraties gebonden aan vergunningen via het Omgevingsloket, wat een ingrijpende renovatie bemoeilijkt.

In de wijk leidt die stap tot verdeeldheid. Voorstanders, zoals Kati Besouw en bewoner Raymon, benadrukken de maatschappelijke functie, het authentieke karakter en de emotionele waarde; zij willen de architectuur van die periode erkend zien. Tegenstanders, onder wie Bart Bondam en Angeliek van Dijk, vinden het gebouw lelijk of niet monumentwaardig en geven de voorkeur aan vernieuwing. Kritiekpunt is ook het huidige uiterlijk met zonnepanelen en verweerd beton.

De discussie rond De Musketon past in een bredere beweging waarin late 20e‑eeuwse gebouwen steeds vaker als erfgoed worden beschouwd, maar waarbij het spanningsveld tussen behoud en noodzakelijke modernisering duidelijk naar voren komt.