Venezuela en de drugshandel: wat is er waar van de beschuldigingen?

In dit artikel:

Venezuela leeft in onzekerheid nadat president Trump met een inmiddels verstreken ultimatum en dreigementen met mogelijke Amerikaanse militaire acties kwam. Washington presenteert de militaire opbouw als een campagne tegen "narcoterrorisme" en beschuldigt het regime van Nicolás Maduro van leidinggeven aan het zogenoemde Cartel de los Soles, dat massaal drugs naar de VS zou smokkelen. Onafhankelijke onderzoekers zeggen echter dat de Amerikaanse voorstelling van zaken uitvergroot is.

Een veelgenoemd voorbeeld van misinformatie is fentanyl: Trump stelde in september dat die dodelijke synthetische drug via Venezolaanse boten naar de VS werd getransporteerd en dat Amerikaanse marineschepen dergelijke vaartuigen hadden opgeblazen. Experts wijzen erop dat Venezuela geen significante rol speelt in de export van fentanyl, terwijl de zeemissies tegen speedboten wel doorgaan en inmiddels hebben geleid tot minstens 21 dodelijke incidenten.

Cocaïne komt wél vanuit Venezuela het water uit, maar in vergelijking met Colombia en Ecuador is het aandeel dat via Venezolaans gebied naar Noord-Amerika gaat relatief klein. Het US Southern Command rapporteerde in 2022 dat ongeveer 80 procent van de drugs naar de VS via de oostelijke Stille Oceaan wordt vervoerd; hooguit 20 procent gaat via de Caribische route, waarvan een deel vanaf de Venezolaanse kust vertrekt. Criminoloog en onderzoeksjournalist Bram Ebus benadrukt dat de Caribische corridor uitdagend is door patrouilles van onder andere de Nederlandse marine en Amerikaanse oefeningen, en dat veel cocaïne vanuit Venezuela en de Cariben juist richting Europa gaat.

Belangrijke smokkelmethoden lopen via de Orinoco-rivier: cocaïne uit Colombia wordt vlak voor de monding op zogenaamde duikboten geladen en later overgeslagen op grote containerschepen die vaak niet onder Venezolaanse vlag varen, waardoor Venezuela in statistieken onzichtbaar blijft. Een kleiner deel reist per vliegtuig via clandestiene landingsbanen. Volgens schattingen van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken uit 2020 passeerden via Venezuela jaarlijks 200–250 ton cocaïne, ongeveer 10–13 procent van de wereldproductie.

Veel deskundigen zien corruptie als belangrijke motor: hoge militairen, politiefunctionarissen en lokale bestuurders zouden smokkelaars tol laten betalen of zelf betrokken zijn bij transporten. Analist Phil Gunson (International Crisis Group) zegt dat beslagleggingen langs de Colombiaanse grens en vernielingen van landingsbanen niet wegnemen dat sommige hoge officieren banden met narco-netwerken hebben. Tegelijkertijd betwijfelen zowel Gunson als Ebus het bestaan van het Cartel de los Soles als een coherente organisatie onder leiding van Maduro; zij noemen het label deels een politiek instrument van Washington om druk op het regime te rechtvaardigen.

Kortom: er is bewijs van drugstransit via Venezuela en wijdverbreide corruptie binnen onderdelen van de staat, maar experts vinden de Amerikaanse framing en sommige claims — vooral rond fentanyl en een centraal geleid staatskartel — overdreven of gebrekkig onderbouwd.