Veel meer dan 'leuk even poederen': dit jaar voor het eerst een Gouden Kalf voor beste haar en make-up
In dit artikel:
Dit jaar reikt het Nederlands Film Festival voor het eerst een Gouden Kalf uit voor beste hair & make-up design — een verandering waarvoor vakmensen als make-upartiest Evalotte Oosterop jarenlang hebben gepleit. Oosterop zette een petitie op die negenhonderd handtekeningen opleverde en trok zo aandacht voor een beroepsgroep die in Nederland lang onderbelicht bleef: pas twee jaar geleden werden haar- en make-upteams überhaupt structureel als onderdeel van de crew op de festivalwebsite vermeld.
De schijnbare afwezigheid van zo’n categorie heeft meerdere oorzaken. Het werk wordt vaak geassocieerd met ‘beauty’ en een overwegend vrouwelijk beroep, waardoor het minder serieus genomen wordt, aldus betrokkenen als Marleen Holthuis (bestuurslid van ACM Filmprofessionals). Daarnaast zijn hair‑ & make-up‑specialisten op set vaak eenlingen: ze werken veelal alleen, hebben geen formele filmopleiding en waren tot de oprichting van hun vakvereniging in 2019 weinig georganiseerd. Internationaal bestaan vergelijkbare prijzen al lang (bijvoorbeeld bij de Oscars en de Belgische Ensors), wat het gemis in Nederland extra zichtbaar maakte.
Beoordelen van make‑up en haar is complex. Het vak omvat meer dan iemand ‘mooi maken’: het vraagt research naar historische periodes, aanpassingsvermogen aan de uiteindelijke cast en gevoel voor karaktervorming. Technische aspecten zoals continuïteit, kleurcorrectie en huidstructuren wegen mee, maar belangrijker is of het ontwerp de film ondersteunt — of het nu gaat om honderden pruiken in een kostuumdrama of een schijnbaar ‘make‑uploos’ gezicht in een arthousefilm. Trudy Buren, die sinds 1989 in het vak werkt, vat het samen met: “We gaan over alles met het hoofd” — een knipoog naar de grote diversiteit aan disciplines die onder het vak vallen.
Praktische voorbeelden illustreren de creatieve en technische breedte: Holthuis werkte aan Rampvlucht, De Vuurwerkramp en De Heineken ontvoering, en Oosterop won een European Movie Award voor When the Light Breaks en leverde opvallend werk af in Ena Sendijarevic’ Sweet Dreams, waar ze bewust met onnatuurlijke roodtinten experimenteerde om een surrealistische sfeer te versterken. Dergelijke keuzes vragen nauwe afstemming met belichting en nabewerking om het gewenste effect niet te verliezen.
De invoering van het Gouden Kalf ziet de sector als erkenning: steeds vaker wordt het team op naam genoemd en groeit de interesse van andere afdelingen voor wat er in de make‑upbus gebeurt. Voor professionals als Oosterop voelde erkenning op internationaal podia als de European Film Awards als bevestiging dat hun vak onderdeel is van de filmindustrie — en de nieuwe prijs in Nederland bekrachtigt die status eindelijk ook nationaal.