Veel Belgen krijgen onterecht invaliditeitsuitkering tot hun pensioen, minister Vandenbroucke zet door met controles
In dit artikel:
Uit steekproeven van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) blijkt dat een aanzienlijk deel van de Belgen die een invaliditeitsuitkering tot hun pensioen ontvangen, daar geen recht op had. Het onderzoek, dat minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) liet uitvoeren, omvatte eind 2024 in totaal 1.840 langdurig zieken; in België waren er dat jaar 259.636 mensen met een dergelijke uitkering.
De controles bestonden uit meerdere steekproeven. Bij personen met ernstige, automatisch erkende aandoeningen (zoals dementie) kwamen nauwelijks onterechte uitkeringen aan het licht. Bij een andere groep — mensen bij wie de arts ooit oordeelde dat ze niet meer konden werken, maar wiens aandoening niet automatisch tot een pensioenuitkering leidt — werd de erkenning in ongeveer 17% van de gevallen volledig bevestigd. In meer dan de helft van die gevallen werd de erkenning ingekort (dus niet meer tot pensioenleeftijd toegekend) en in iets meer dan een kwart werd de arbeidsongeschiktheid volledig beëindigd, met verlies van de uitkering tot gevolg.
Ook jongeren zijn betrokken: bij een steekproef onder twintigers en dertigers die twee jaar thuiszitten met psychische problemen stopte bij een kwart de uitkering na controle, bij een kwart werd de erkenning tijdelijk gemaakt (1, 2 of 5 jaar) en in ruim de helft bleef de status ongewijzigd.
De resultaten ondersteunen Vandenbrouckes plan om herhaaldelijke hernieuwingsprocedures in te voeren voor mensen die langer dan een jaar arbeidsongeschikt zijn, iets wat nu niet standaard gebeurt. De federale regering nam recent maatregelen om langdurig zieken vanaf januari actiever naar werk te begeleiden; onder meer wordt de financiering van mutualiteiten steeds meer gekoppeld aan hun succes bij re-integratie. Sinds juni loopt een nieuwe ronde controles en in november volgt nog een ronde.
Sinds 2024 geldt ook een maximale duur van arbeidsongeschiktheid van 1, 3 of 5 jaar, afhankelijk van de aandoening; alleen bij uitzonderlijk ernstige ziektes (zoals gevorderde kanker, verlamming of dementie) kan permanente arbeidsongeschiktheid nog toegekend worden. De regering ziet het terugdringen van de meer dan 500.000 langdurig zieken in België als een prioriteit.