Vanuit gemeentelijk beleid eenzaamheid bij senioren tegengaan
In dit artikel:
Eenzaamheid onder senioren is een omvangrijk en groeiend maatschappelijk probleem in Nederland, waarbij meer dan een miljoen mensen zich sterk eenzaam voelen. Vooral ouderen van 75 jaar en ouder hebben een verhoogd risico, mede door vergrijzing en een toenemend aantal eenpersoonshuishoudens. Verschillende vormen van eenzaamheid bestaan, waaronder emotionele en sociale eenzaamheid, die vaak gemeten worden met de Eenzaamheidsschaal van De Jong-Gierveld.
De gemeente speelt een cruciale rol in het bestrijden van eenzaamheid, omdat lokaal – in wijkverband en direct bij mensen thuis – het grootste verschil kan worden gemaakt. Sport en bewegen worden gezien als belangrijke instrumenten om eenzaamheid onder senioren te verminderen. Actieve deelname aan sport bevordert niet alleen de sociale contacten en saamhorigheid, maar verbetert ook de fysieke gezondheid, wat het makkelijker maakt om sociaal actief te blijven.
Het landelijke beleid onderkent eenzaamheid als prioriteit, onder meer in het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Actieprogramma Eén tegen Eenzaamheid. Dit programma, dat van 2018 tot 2021 specifiek op senioren richtte, zet zich vanaf 2022 in voor een bredere aanpak van eenzaamheid bij alle leeftijden. Gemeenten worden aangemoedigd om lokale coalities te vormen met diverse partners zoals bedrijven, maatschappelijke organisaties en bewoners, om zo een stevige sociale basis en laagdrempelige voorzieningen te creëren.
De meeste Nederlandse gemeenten participeren in het programma Eén tegen Eenzaamheid, waarbij de invulling en aanpak per gemeente verschillen. Gemeentelijke samenwerking tussen beleidsterreinen zoals Zorg, Welzijn, Sport en Openbare Ruimte is essentieel om sport en bewegen als instrument in te zetten tegen eenzaamheid. Daarnaast biedt het landelijke Preventieakkoord ruimte voor integrale lokale preventieprogramma’s die ook aandacht besteden aan gerelateerde problemen zoals armoede, stress en gezondheidsverschillen.
Lokale initiatieven worden extra in de schijnwerpers gezet tijdens de jaarlijkse Week tegen Eenzaamheid, die helpt om bewustwording te vergroten en betrokkenheid te stimuleren. Diverse toolkits en kennisbronnen, onder andere van de organisatie Een tegen Eenzaamheid en Movisie, ondersteunen gemeenten en samenwerkingsverbanden bij het effectief aanpakken van eenzaamheid.
Kortom, een effectieve bestrijding van eenzaamheid onder senioren vraagt om een integrale en lokale aanpak, waarbij sport en bewegen een waardevolle bijdrage leveren aan het versterken van sociale contacten en het verbeteren van de levenskwaliteit.