Van soldaat op de stoep tot familielid in huis: persoonlijke verhalen uit 450 jaar waterliniegeschiedenis

In dit artikel:

De Alliantie Zuiderwaterlinie heeft tijdens een feestelijke bijeenkomst het boek De oorlog achter de voordeur gepresenteerd, een samenwerkingsproject van vijftien heemkundigen en professionals uit het gebied van de Zuiderwaterlinie. Redacteur Stef Koenis benadrukt dat het boek het perspectief van inwoners in oorlogstijd centraal stelt en daarmee actuele maatschappelijke thema’s aansnijdt.

Centraal staat inkwartiering: het onderbrengen van militairen bij burgers. In plaats van militaire tactiek en verdedigingswerken belicht het boek de sociale gevolgen wanneer vreemdelingen het privéleven binnendringen. Aan de hand van persoonlijke verhalen en anekdotes wordt ruim 450 jaar geschiedenis behandeld, van de Tachtigjarige Oorlog tot nu, binnen het gebied dat zich uitstrekt van Tholen tot Grave. De bijdragen tonen zowel de spanningen die ontstonden door soldaten en vluchtelingen die onderdak kregen, als onverwachte positieve uitkomsten zoals culturele uitwisseling en huwelijken. Een voorbeeld is het onderzoek van John Verweij naar een buitenlandse soldaat uit de Oostenrijkse Successieoorlog (1740–1748) die in Tholen trouwde; zijn nazaten wonen generaties later nog in hetzelfde huis.

Het boek koppelt historische casussen aan hedendaagse voorbeelden: het slothoofdstuk vertelt het verhaal van vijf Oekraïense vrouwen die na de Russische inval in 2022 in Brabantse gastgezinnen terechtkwamen. Eén van hen, Sofia Stakhniv, nam het eerste exemplaar in ontvangst en spreekt van een hechte band met haar gastgezin.

Programmadirecteur Anne‑Wil Maris wijst erop dat inkwartiering weinig onderzocht is en dat dit werk de Zuiderwaterlinie laat zien vanuit veerkracht, ongemak en solidariteit. De uitgave is mogelijk gemaakt dankzij meerdere fondsen en gemeenten. Het boek is te bestellen via Uitgeverij Pictures Publishers en Bol.