Van robuuste, seizoensgebonden aardbeien tot drijvende zonnepanelen: wie wordt 'Klimaatkoploper' in 2025?
In dit artikel:
In Flanders Expo in Gent werden vanavond de vijf finalisten van de tweejaarlijkse wedstrijd Klimaatkoploper voorgesteld: een initiatief van de Boerenbond dat land- en tuinbouwers in de schijnwerpers zet die aantoonbaar hun klimaatimpact verkleinen. Uit 37 inzendingen maakte een vakjury onder leiding van VRT-weerman Bram Verbruggen eerst een top-10 en koos vervolgens de vijf laureaten. De uiteindelijke winnaar wordt bekendgemaakt op 10 december in Roeselare; er is ook een publieksprijs waarvoor tot en met 10 december gestemd kan worden.
De vijf finalisten tonen elk op hun manier dat landbouw en innovatie hand in hand kunnen gaan:
- Peter Bauwens (melkveehouderij, Sint-Lievens-Esse) schakelde volledig over op kringlooplandbouw: geen kunstmest meer, geen ploegen sinds 2010, voeding zonder soja of maïs en een eigen krachtvoermengsel. Door meer nadruk op bodemleven en dierlijke mest ligt zijn ammoniakuitstoot ruim onder het Vlaamse gemiddelde. Koeien blijven ouder en de melk heeft een hoger omega-3-gehalte; een windturbine voorziet voor ongeveer de helft in de stroombehoefte.
- Sven Neufkens (serreteelt aardbeien, Lennik) kiest voor seizoensgebonden teelt (april–oktober) zonder gasverwarming of -verlichting. Regenwater wordt opgevangen in een groot bassin, rassenmix zorgt voor robuustheid en plagen worden bestreden met nuttige insecten en een ondersteunende UV-robot.
- Bart Vanderstraeten en Marijke d’Hertefelt (gemengd bedrijf, Merchtem) brengen melk via hun korte ketenmerk Oh!Lait naar de consument. Hun bedrijf is sterk geautomatiseerd en datagestuurd: voederrobots, melkrobots en een pocketvergister voor energie, aangevuld met 600 zonnepanelen en een batterij. Ze zetten ook in op kennisdeling via publieksactiviteiten op de boerderij.
- Jan en Patrick Van der Velpen (fruitteelt, Bierbeek) moderniseerden waterbeheer en energiegebruik voor appels en peren: een groot foliebassin vangt regen- en drainwater, druppelirrigatie met frequentiegestuurde pomp en een circulair drainagesysteem maken watergebruik efficiënt en herbruikbaar (ook voor nachtvorstbescherming). Ze werken samen met KU Leuven en passen precisiebemesting met GPS toe.
- Mitch Vermeiren (glastuinbouw, tomaten en andere gewassen) gebruikt vijf foliebassins voor regenwater en deels drijvende zonnepanelen (600 voor eigen gebruik, 3.000 voor een nabijgelegen slachterij) die tegelijk stroom leveren, verdamping beperken en algengroei tegengaan. In de serres zijn ledverlichting, energieschermen en precisiebewatering in gebruik.
Gemeenschappelijke kenmerken: alle projecten combineren technische oplossingen met maatschappelijke betrokkenheid — van onderwijs en samenwerking met onderzoeksinstellingen tot directe verkoop aan consumenten. Juryvoorzitter Verbruggen benadrukte dat de selectie niet alleen draaide om de grootste CO2-besparing, maar ook om inspirerende en overdraagbare verhalen. Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens plaatste de projecten in een breder perspectief: Vlaamse landbouw scoort relatief gunstig qua voetafdruk vergeleken met sommige internationale voorbeelden, wat reden geeft om productie hier te behouden.
Na Gent volgen nog klimaatavonden in Heusden-Zolder (4 december) en Kasterlee (8 december) voordat in Roeselare op 10 december de winnaar wordt onthuld. De publieksstem blijft open tot en met die datum.