Van gehate advocaat tot held die doodstraf afschafte: Robert Badinter geëerd met plek in Panthéon

In dit artikel:

Robert Badinter, lang gezien als een van Frankrijk’s meest gehate ministers van Justitie (1981–1986), krijgt nu een ereplaats in het Panthéon. Zijn reputatie als tegenhanger van het populisme werd vooral opgebouwd door zijn rol in enkele schokkende strafzaken en door zijn onverzoenlijke strijd tegen de doodstraf.

Badinter begon als advocaat, aanvankelijk in zaken rond artiesten zoals Brigitte Bardot en Charlie Chaplin, maar maakte naam in strafrecht. Een keerpunt kwam in 1972 toen hij Roger Bontemps verdedigde, een van de twee gevangenen (met Claude Buffet) die bij een gewelddadige ontsnappingspoging twee gijzelaars vermoordden. Het proces in Troyes en de daaropvolgende executies — Badinter woonde de terechtstelling van Bontemps in La Santé bij — lieten een diepe indruk op hem achter. Het zien van de guillotine overtuigde hem dat justitie niet moet doden; dat werd de motor achter zijn levenslange campagne tegen de doodstraf.

In 1976 nam Badinter, tegen hevige publieke verontwaardiging en persoonlijke bedreigingen in, de verdediging op zich van Patrick Henry, die werd verdacht van de ontvoering en moord op een achtjarige jongen. Door zijn pleidooi wist Badinter het debat in de rechtszaal te verleggen: het proces werd ook een morele confrontation over de vraag of de staat het recht had om levens te nemen. Henry ontsnapte ternauwernood aan de doodstraf en kreeg levenslang — een belangrijke symbolische overwinning voor Badinter.

Zijn nauwe band met François Mitterrand hielp om die maatschappelijke strijd politiek te maken. Toen Mitterrand in 1981 president werd, benoemde hij Badinter tot minister van Justitie. Kort daarna voerde Badinter de wet door die Frankrijk definitief van de doodstraf verloste; het parlement stemde het wetsvoorstel op 18 september 1981 goed na heftige, publiek uitgezonden debatten. De afschaffing markeerde een historische omslag in het Franse strafrecht en in de zichtbaarheid van humanitaire argumenten in het beleid.

Hoewel zijn werk hem in leven meerdere keren dodelijke bedreigingen opleverde en zijn graf in Bagneux na zijn dood werd beklad, erkent de opname in het Panthéon de impact van zijn inzet. Badinter blijft een polariserende figuur: door velen verguisd om zijn posities tijdens emotioneel geladen zaken, maar door anderen gevierd als degene die de guillotine uit de Franse rechtstaat verdreef.

Tot slot: er loopt in Parijs een tentoonstelling over zijn loopbaan, "Robert Badinter, la justice au cœur", te zien tot 8 maart 2026.