Vakbonden leggen België drie dagen plat
In dit artikel:
Drie grootste Belgische vakbonden voeren een driedaagse staking uit uit protest tegen de besparingsplannen van de federale regering onder premier Bart De Wever (N-VA). De actie begon maandag en leidde tot ernstige verstoringen in openbaar vervoer en openbare diensten: bussen en metro’s rijden nauwelijks, treinen liggen grotendeels stil — ook internationale treinen van en naar Nederland — de afvalophaaldiensten zijn verstoord en sommige scholen bleven dicht. Woensdag is de landelijke actiedag die de actie moet bekronen.
De bonden noemen het beleid van de regering ongelijk en oneerlijk: volgens hen zullen werknemers en kwetsbare groepen onevenredig de lasten dragen, terwijl rijke particulieren en grote bedrijven ontzien worden. De boosheid concentreert zich onder meer rond hogere btw-tarieven op bepaalde diensten, geplande pensioenhervormingen en maatregelen die volgens vakbonden de sociale zekerheid aantasten.
Achter de schermen worstelde de regering met de meerjarenbegroting; De Wever wilde die al eerder presenteren maar de coalitie bereikte pas maandag na ongeveer twintig uur overleg een akkoord. De regering mikt op besparingen van in totaal circa 9,2 miljard euro tegen 2030. Er komt geen algemene btw-verhoging, maar een herschikking van tarieven waardoor onder meer hotelovernachtingen, festivaltickets en afhaalmaaltijden duurder worden. Daarnaast stijgen accijnzen op gas, diesel en benzine, de vliegtaks gaat omhoog en een huisartsbezoek wordt duurder; elektriciteit wordt juist goedkoper.
De omstreden indexsprong — het tijdelijk bevriezen van loonindexatie — is van de baan. In plaats daarvan komt er een plafond voor hogere lonen: wie meer dan 4.000 euro bruto per maand verdient krijgt in 2026 en 2028 geen procentuele indexering maar een vast bedrag (de zogenoemde centenindex). De regering rekent ook op extra inkomsten door meer langdurig zieken weer aan het werk te krijgen.
Premier De Wever bagatelliseert de stakingen en zegt dat het akkoord niet onder druk tot stand kwam; vakbonden, onder wie ABVV, noemen het juist een stap die opnieuw de rekening bij werkenden en zieken laat. Het parlement debatteert donderdag over het akkoord en stemt er vrijdag over.