UWV ging jaren de mist in met uitkeringen door blinde vlek voor fouten

In dit artikel:

Tussen 2020 en 2024 werden door het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) veel fouten gemaakt bij de berekening van WIA-uitkeringen, waardoor duizenden mensen te veel of te weinig kregen. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer na onderzoek. De Rekenkamer schat dat waarschijnlijk rond de 33.000 uitkeringsgerechtigden te hoge of te lage betalingen ontvingen; daarnaast zouden ongeveer 400 mensen onterecht geen uitkering hebben gekregen en circa 1.600 onterecht wel.

De problemen ontstonden deels tijdens de coronapandemie, toen thuiswerken leidde tot minder kwaliteitscontroles op de afdeling Sociaal Medische Zaken en het hulpmiddel voor toezicht niet goed functioneerde. Ook speelde binnen het UWV een cultuur mee waarin divisies autonoom werken en kwaliteitsmanagement sterk kan verschillen. Organisatorische prioriteit lag op het wegwerken van wachtlijsten, waardoor de juistheid van uitkeringen minder aandacht kreeg. De directie Financieel Economische Zaken waarschuwde eind 2020 al dat de uitvoeringskwaliteit zorgelijk was.

De Rekenkamer wijst evenzeer naar de minister en het ministerie: toezicht had te weinig diepgang en stelde onvoldoende kritische vragen over de bedrijfsvoering van het UWV. Voorbijgaande politieke functies (demissionair kabinet) en lopende herzieningen, zoals van de dagloonsystematiek, vertragen structurele oplossingen—een grondige stelselwijziging ligt volgens de Rekenkamer bij een nieuw kabinet.

Het UWV is inmiddels begonnen met een hersteloperatie: 43.000 uitkeringen worden gecontroleerd, maar er is niet genoeg capaciteit om alle 252.000 uitkeringen uit 2020–2024 na te lopen. De Rekenkamer adviseert scherper ministerieel toezicht, betere sturing op financiële risico’s voor burgers en wijzigingen waarmee ontvangers zelf de plausibiliteit van hun uitkering kunnen controleren. (Toelichting: WIA is de Nederlandse regeling voor inkomen bij blijvende arbeidsongeschiktheid.)