UWV betaalt miljoenen aan dwangsommen - falende overheid beloont eigen wanprestatie
In dit artikel:
Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) kan de toestroom van aanvragen voor sociaal-medische beoordelingen niet meer bijbenen. Deze onderzoeken bepalen of iemand recht heeft op een WIA-, Ziektewet- of arbeidsongeschiktheidsuitkering. Dit jaar heeft het UWV daarom al 16,8 miljoen euro aan dwangsommen moeten betalen aan burgers die te lang op een besluit wachtten; een jaar eerder bedroeg dat bedrag nog 11,2 miljoen euro — een stijging van ruim 50 procent.
De vertragingen worden toegeschreven aan een tekort aan artsen en ander personeel, verouderde interne systemen en organisatorische problemen. Als iemand vindt dat het UWV te lang doet over een beslissing, kan die persoon het instituut formeel in gebreke stellen; mocht de beslissingstermijn daarna alsnog worden overtreden, volgt een dwangsom van maximaal 1.442 euro per persoon. Door de vele individuele boetes loopt de schadepost inmiddels in de miljoenen.
Praktische gevolgen zijn groot: zieke werknemers en zelfstandigen blijven maandenlang in financiële en emotionele onzekerheid, gezinnen weten soms niet of ze volgende maand de huur kunnen betalen. Critici wijzen erop dat het geld dat nu naar dwangsommen gaat, beter besteed had kunnen worden aan extra medische beoordelingen, betere digitalisering of het aantrekken van personeel. In plaats daarvan lijken er vooral rapporten, overleg en tijdelijke maatregelen te komen, zonder structurele hervorming.
De tekst plaatst het UWV-probleem in een breder patroon van uitvoeringsproblemen bij Nederlandse instanties, verwijzend naar soortgelijke achterstanden bij Belastingdienst, IND en CBR. De politieke verantwoordelijkheid wordt aangekaart: kabinetten onder ministers van uiteenlopende partijen (CDA, D66, VVD) beloofden verbetering, maar volgens de kritiek blijft het bij losse oplossingen en geen doorgevoerde, langdurige hervormingen. Ook wordt gewezen op oorzaken als vergrijzing van het personeel, hoge werkdruk en verloop onder medewerkers.
Wat nodig wordt geacht, is geen nieuw onderzoek maar concrete maatregelen: meer medische capaciteit voor beoordelingen, investering in moderne IT, versimpeling van procedures en het terugbrengen van verantwoordelijkheid naar de werkvloer zodat burgers directer contact krijgen met beslissers in plaats van te stranden in wachtrijen en callcenters. Zonder zulke veranderingen zal het vertrouwen in uitvoeringsinstanties volgens de betooggevers verder dalen en blijven dwangsommen het kostenplaatje van structureel wanbeleid.
Opmerking: het artikel bevat bovendien politieke boodschappen van de partij DDS over een totaal ander onderwerp (abortus), maar die dienen los van de feiten rond het UWV-probleem te worden gezien.