Universiteiten Groningen en Eindhoven werken in een onderzoeksproject samen met een Israëlische legercommandant
In dit artikel:
De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en de TU Eindhoven (TU/e) werken in het Europese onderzoeksproject REACT samen met de Israëlische Technion‑hoogleraar Shahar Kvatinsky — die niet alleen onderzoek doet naar nieuwe chiptechnologie voor toepassingen zoals zelfrijdende auto’s, maar ook luitenant‑kolonel is bij het Israëlische leger. Het project, gecoördineerd door de RUG, gaat op 1 november officieel van start.
Publiek beschikbare berichten en foto’s op LinkedIn, X en Facebook tonen Kvatinsky in uniform tijdens inzet in Gaza en Libanon (sinds de oproep van 7 oktober 2023) en bij bijeenkomsten met politici, waaronder een foto aan tafel met premier Netanyahu. Zijn naam verschijnt in januari 2024 onder een brief van Israëlische officieren waarin werd opgeroepen humanitaire hulp aan Gaza‑stad te beperken; Kvatinsky zegt die brief niet te hebben ondertekend en verklaart niet te weten hoe zijn naam daar terechtkwam. Zelf stelt hij dat zijn deelname aan REACT uitsluitend civiele doelen heeft en dat hij militaire taken strikt scheidt van zijn academische werk.
De ontdekking is gedaan door onderzoekers van actiegroep Stop Wapenhandel en valt samen met eerder onderzoek door Investico, De Groene Amsterdammer en Trouw naar samenwerkingen tussen Nederlandse universiteiten en Israëlische partijen. Critici waarschuwen voor de dual‑use‑risico’s: chiptechnologie uit projecten als REACT kan volgens deskundigen ook militaire toepassingen krijgen, bijvoorbeeld voor autonoom handelende drones. Linde Arentze (Universiteit Utrecht) noemt de militaire potentie “groot”. Erella Grassiani (Universiteit van Amsterdam) wijst erop dat veel Israëlische academici reservist zijn, maar stelt dat samenwerking problematisch wordt wanneer individuen openlijk betrokken lijken bij militaire acties tegen burgers.
De RUG zegt niet op de hoogte te zijn geweest van Kvatinsky’s militaire rol en noemt het onpraktisch om de socialmediaprofielen van alle deelnemende onderzoekers te screenen. De TU/e had in juni dit jaar de institutionele samenwerking met Technion bevroren vanwege banden met het Israëlische defensieapparaat, maar vindt dat het REACT‑project kan doorgaan omdat het volgens de TU/e geen “lange‑termijn relaties op instituutsniveau” betreft en omdat voorbereidingen al vóór het bevriezingsbesluit liepen.
Ook participeren aan REACT universitaire spin‑offs: Innatera Nanosystems (uit TU/e) en IMChip (uit RUG). De combinatie van academische knowhow, bedrijfsbetrokkenheid en de militaire achtergrond van één van de leiders versterkt de zorgen over de mogelijke militaire inzet van technologie die formeel als civiel wordt gepresenteerd.