Universiteit Maastricht trekt nieuwsbericht obesitasstudie terug
In dit artikel:
De Universiteit Maastricht trekt een nieuwsbericht uit 2022 in omdat daarin ten onrechte werd gesteld dat overgewicht en obesitas de Nederlandse samenleving jaarlijks 79 miljard euro kosten. Die cijfermatige conclusie blijkt geen correcte weergave van de onderliggende wetenschappelijke studie, zo reageert de universiteit nadat onderzoeksprogramma Zembla aantoonde dat het bedrag veel hoger ligt dan wat internationaal onderzoek ondersteunt.
Onderzoekers verbonden aan Maastricht publiceerden in 2022 een studie waarin ze zorgkosten en verlies aan arbeidsproductiviteit van mensen met overgewicht en obesitas berekenden; dat kwam neer op circa 11.500 euro per persoon per jaar. Het Partnerschap Overgewicht Nederland (PON) extrapoleerde deze uitkomst in een persbericht naar een totaal van ongeveer 79 miljard euro voor heel Nederland. De universiteit nam dat persbericht destijds over op haar site, ondanks dat de studie zelf expliciet waarschuwde voor een te beperkte steekproef om zulke algemene uitspraken te rechtvaardigen. De woordvoerder zegt niet te weten waarom de onjuiste informatie drie jaar lang niet is hersteld en betreurt de gang van zaken.
Het bedrag heeft sindsdien veel aandacht gekregen in het publieke debat en is gebruikt door PON en door farmaceutische bedrijven als Novo Nordisk en Eli Lilly op hun communicatiekanalen. Afgelopen mei vormde diezelfde sommetrekking een belangrijk argument in een manifest van acht gezondheidseconomen dat pleitte voor vroegere behandeling van mensen met overgewicht. Zembla ontdekte dat drie van die acht economen ook werkzaamheden verrichten voor Eli Lilly, iets wat niet in het manifest werd vermeld. Het Universitair Medisch Centrum Groningen (waar die drie verbonden zijn) erkende dat hier sprake is van belangenverstrengeling; experts spreken van schending van de gedragscode wetenschappelijke integriteit. De betrokken economen geven aan dat ze de nevenactiviteiten hadden moeten melden, maar beweren dat die niet hebben geleid tot beïnvloeding van de inhoud. PON laat weten het eigen bericht kritisch te zullen herzien en zo nodig aan te passen.