"Universeel boek over jezelf én de zin van het leven": 'Eva' van Carry van Bruggen is nieuw in de literaire canon
In dit artikel:
De roman 'Eva' van Carry van Bruggen, bijna honderd jaar oud maar nog steeds actueel, beschrijft de innerlijke worsteling van een jonge vrouw met zichzelf en maatschappelijke verwachtingen. Gaea Schoeters, bekroond auteur en winnaar van de Ultima voor literatuur 2024, spreekt van een universeel boek dat niet alleen relevant was voor de generatie van Van Bruggen maar ook voor hedendaagse lezers. 'Eva', in 1927 geschreven door de Nederlandse schrijfster, wordt gezien als een van de eerste modernistische romans in het Nederlandstalig taalgebied. Het boek heeft geen traditionele plot, maar volgt fragmentarisch het leven van Eva vanaf haar achttiende, waarbij thema’s als intellectuele groei, seksuele zoektocht, huwelijk, scheiding en identiteitsstrijd centraal staan.
De stijl van 'Eva' kenmerkt zich door een bewuste 'stream of consciousness', waarin denken en gevoelens direct worden weergegeven, wat het lezen een intense, soms uitdagende ervaring maakt. Carry van Bruggen wordt wel vergeleken met de Britse Virginia Woolf vanwege deze bewustzijnsstroomtechniek. Het taalgebruik is beeldend, zinnelijk en muzikaal, wat het boek ondanks zijn ouderdom modern doet aanvoelen. De roman onderzoekt ook genderrollen en het verlangen niet alleen ergens bij te horen, maar ook uniek te zijn, thema’s die vandaag de dag nog resoneren.
Daarnaast is er recentelijk een innovatieve ‘spoken opera’ podcast verschenen waarin het verhaal muzikaal tot leven komt, wat het toegankelijk maakt voor een breder publiek. Van Bruggen zelf leidde een gecompliceerd leven als journaliste, filosofe en schrijfster, gekenmerkt door een moeilijke relatie en persoonlijke tragedies, waaronder het verlies van haar broer Jacob Israël de Haan, een bekende schrijver die in 1924 werd vermoord. Zij overleed in 1932 aan een overdosis kalmeermiddelen. ‘Eva’ wordt vermoedelijk haar laatste werk genoemd.
Met haar opname in de vernieuwde Canon van de Nederlandstalige literatuur krijgt Van Bruggen eindelijk de erkenning die ze verdient. Deze canon bevat vijftig onmisbare werken van middeleeuwen tot recent verleden en biedt aanvullende informatie en suggestiemogelijkheden voor toekomstige toevoegingen. Daarmee krijgt ook Vlaanderen de kans om deze bijzondere schrijfster meer te ontdekken.