Unieke rechtszaak Damen Shipyards van start: 'Zaak met extra druk en spanning'
In dit artikel:
Vandaag begint in Nederland de strafzaak tegen scheepsbouwer Damen Shipyards, één van de grootste spelers in de Nederlandse defensie-industrie. Het Openbaar Ministerie beschuldigt het bedrijf van het omzeilen van sancties tegen Rusland: volgens de aanklacht zijn er veertien vervalste uitvoeraangiften ingediend voor dekkranen die uiteindelijk bij een Russisch visserijproject terechtkwamen. Onderzoek van Nieuwsuur toonde vorig jaar bovendien aan dat in 2022 en daarna nog honderden onderdelen via omwegen in China en Turkije naar Rusland zouden zijn geleverd; Damen ontkent in strijd met sancties te hebben gehandeld.
Damen is belangrijk voor Nederlandse en NAVO-marinecapaciteit, wat de zaak politiek en juridisch extra beladen maakt, aldus hoofdofficier van justitie Michiel Zwinkels. Sinds de Russische inval in 2022 zijn Nederlandse opsporingsdiensten (douane en FIOD) veelvuldig actief: de douane startte meer dan honderd onderzoeken naar sanctieovertredingen en de FIOD zo’n dertig. Veel zaken worden via schikkingen afgehandeld; slechts een beperkt aantal bereikt de rechter, waardoor deze zaak uitzonderlijk is.
Het OM signaleert dat sanctieontwijking steeds geraffineerder wordt: van onzorgvuldige aangiften naar bewuste trucs zoals valse websites en tussenhandelaren. Zwinkels pleit daarom voor een hoger maximumstraf voor economische delicten (nu maximaal zes jaar): een hogere straf zou het OM meer instrumenten geven, omdat sommige opsporingsmiddelen gekoppeld zijn aan het strafmaximum.
Naast de sanctieverdachte staat Damen ook terecht in een corruptiedossier dat teruggaat op een FIOD-inval acht jaar geleden; het bedrijf zou ambtenaren hebben omgekocht om opdrachten te winnen. Een veroordeling voor corruptie kan verstrekkende gevolgen hebben, waaronder een langdurig uitsluiting van overheidsopdrachten. De zitting van vandaag is een voorbereidend proces; inhoudelijke behandeling van de feiten volgt later. Damen heeft laten weten vol vertrouwen de rechtszaak tegemoet te zien en de beschuldigingen te willen weerleggen.