Uitvoering tweede fase vredesplan Gaza nu al onder druk
In dit artikel:
De tweede fase van het vredesplan voor Gaza komt onder toenemende druk nu intern geweld in de Gazastrook escaleert terwijl Israël zich gedeeltelijk terugtrekt. In de eerste fase — onderdeel van het door de Amerikaanse president voorgestelde plan — zouden Israëlische gijzelaars worden vrijgelaten, Palestijnse gevangenen terugkeren en het Israëlische leger zich terugtrekken achter overeengekomen frontlijnen. Die aftocht lijkt echter een machtsvacuüm te creëren dat Hamas gebruikt om zijn controle over de gebieden, waaronder delen van Gaza-Stad, te verstevigen.
De afgelopen dagen deden zich felle schermutselingen voor tussen Hamas en gewapende milities van invloedrijke families (onder andere de Dugmush-, Abu Samra- en Abu Warda-clans). Er werden publieke executies gefilmd en verspreid, wat wereldwijd stof deed opwaaien. Hoewel sommige clans zelf goed bewapend zijn en geweld niet schuwen, blijft Hamas de dominante kracht in Gaza. Tijdens de oorlog die na de aanslagen van 7 oktober 2023 uitbrak, onderdrukte Hamas vroegtijdige burgerlijke onvrede en knoopte het de touwtjes stevig vast.
Analisten en voormalige veiligheidsfunctionarissen waarschuwen dat Hamas niet genoegen zal nemen met een beperkte machtstoestand en zich niet simpelweg zal ontwapenen zoals het vredesplan voorschrijft. Die weigering zet twee cruciale onderdelen van de volgende fase onder druk: het ontwapenen van Hamas en het instellen van een overgangsbestuur waarin Hamas geen rol speelt. Ook de inzet van een internationale stabilisatiemacht wordt problematisch nu de veiligheidssituatie chaotisch is.
Israëlische leiders reageren alert: defensieminister Israel Katz gaf opdracht voor een “allesomvattend plan” om Hamas definitief te verslaan, en andere politici pleiten al voor hervatting van de oorlog als Hamas niet afstand doet van zijn wapens. Washington heeft bovendien duidelijk gemaakt dat Israël – bij niet-naleving van de afspraken – weer militaire stappen kan ondernemen. De vertraging in de uitvoering van fase één voedt de politieke onrust: slechts een beperkt aantal van de lichamen van ontvoerde Israëliërs is teruggegeven, wat extra druk zet op onderhandelingen.
Kortom: interne strijd en rivaliteit tussen gewapende groeperingen in Gaza ondermijnen de kans op een vreedzame voortgang van het vredesplan, vergroten de veiligheidsrisico’s voor een internationale troepenmacht en maken de kans op een hernieuwde militaire confrontatie tussen Israël en Hamas reëel.