Turkije is een belangrijk schaakland aan het worden

In dit artikel:

Grootmeester Hans Ree bespreekt in zijn wekelijkse column een spectaculaire zet van de jonge Turk Ediz Gürel (16) in een teamwedstrijd in Ankara tegen de Wit-Rus Denis Lazavik (18). In de stelling na wit 37.Lb2 is er voor zwart ogenschijnlijk de verleiding om met 37…Pxd3 de witte dame te grijpen, maar dat loopt mis door een dodelijk matmotief. In plaats daarvan vond Gürel het verbluffende dameoffer 37…Df2+, een combinatie die de partij beslist en door Ree wordt voorgesteld als kandidaat voor de zet van het jaar. De auteur benadrukt het bijzondere gevoel van een speler die zo’n zet ontdekt: het besef dat je iets uitzonderlijks hebt gevonden en hoop op meer van dergelijke momenten in de toekomst.

Ree gebruikt de partij ook om te wijzen op de opkomst van Turkije als schaakmacht. Hij vergelijkt Gürel met de 14‑jarige Erdogmus, inmiddels de jongste grootmeester ter wereld; Gürel is twee jaar ouder en van vergelijkbaar niveau. Beiden nemen deel aan het FIDE Grand Swiss, dat op 4 september begon in Samarkand.

Samarkand krijgt in de tekst een sfeertekening: wonderlijke stad met imposante monumenten, maar ook verbonden met de meedogenloze veroveraar Timoer Lenk (Tamerlane), die tegelijkertijd een liefhebber van schaken was — een paradox die Ree opmerkt. Het Grand Swiss zelf is belangrijk omdat het grote prijzenpotten heeft ($625.000 voor de open groep, $230.000 voor de vrouwen) en twee plekken per groep oplevert voor de kandidatentoernooien, de laatste stap richting de match om het wereldkampioenschap. Topspelers zoals wereldkampioen Gukesh zijn aanwezig; namens Nederland spelen in de open groep Anish Giri, Jorden van Foreest en Max Warmerdam, terwijl Eline Roebers bij de vrouwen meedoet. Roebers kreeg een plaats via een nominatie van FIDE‑president Arkady Dvorkovitsj — de reden voor die keuze blijft onduidelijk, maar Ree noemt het een welkome uitnodiging.