Tumult om azc in Terneuzen; „Als raadslid uit angst stemt, is er iets grondig mis"
In dit artikel:
"Leg je oor te luister bij burgers, maar laat je oren niet naar hen hangen", waarschuwt Roel Batelaan van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Zijn oproep komt naar aanleiding van spanningen rondom een asielzoekerscentrum in Terneuzen, waar druk op raadsleden zo groot zou zijn geweest dat enkele politici aangaven niet meer vrij te durven stemmen.
CDA-raadslid Rolf Mobach zei onlangs in een raadsvergadering dat hij door die druk weigerde te stemmen. De gemeenteraad in Terneuzen stemde vorig jaar nog vóór de komst van een azc, maar draaide later om en stemde uiteindelijk tegen. Die wisseling van koers was voor burgemeester Erik van Merrienboer (PvdA) reden om op maandag zijn functie neer te leggen. Commissaris van de Koning Hugo de Jonge vermoedt eveneens dat er druk is uitgeoefend en wil de raad daarbinnen in beslotenheid over spreken.
Batelaan spreekt van een ernstige zaak wanneer burgers op intimiderende wijze stemmen proberen te beïnvloeden: dat ondermijnt de vrijheid van volksvertegenwoordigers en de werking van de lokale democratie. Hij noemt voorbeelden van bedreigingen met persoonlijke informatie en wijst op cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken: vorig jaar kreeg zeven op de tien burgemeesters, zes op de tien wethouders en vier op de tien raadsleden te maken met agressie of intimidatie. De vereniging ontving dit jaar al meer dan tien meldingen rond het asieldossier. Ook de gemeente Bronckhorst sloot recent publiek uit tijdens een vergadering over opvang, omdat de veiligheid van raadsleden in het geding was.
Tegelijk benadrukt Batelaan dat wisselend stemgedrag op zich verklaarbaar kan zijn: raadsleden kunnen in eerste instantie morele motieven hebben om te stemmen voor opvang, en later van mening veranderen na nieuwe feiten of gesprekken met bewoners. Het probleem ontstaat volgens hem wanneer die koerswijziging voortkomt uit angst of dwang. Zijn advies: neem gevoelige besluiten niet overhaast, zorg voor goede informatie en maak misstanden bespreekbaar binnen de raad. Raadsleden wordt aangeraden meldingen te doen bij griffie of burgemeester en gebruik te maken van trainingen van bijvoorbeeld het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur.
Batelaan legt de nadruk op de juiste toon: bewoners moeten hun zorgen mogen uiten—dat is nuttig voor lokaal bestuur—maar communicatie moet respectvol blijven. Lokale politici moeten zelf het goede voorbeeld geven; als zij onderling voortdurend in conflict zijn, kun je niet verwachten dat burgers netjes met elkaar praten.