Tsjechië zit op berg wit goud: 'We kunnen Europa van lithium voorzien'
In dit artikel:
In het Tsjechische Ertsgebergte, bij het dorp Cinovec, bevindt zich een van Europa’s grootste lithiumvoorraden — naar schatting goed voor 3 tot 5 procent van de wereldreserve. Geoloog Tomas Vrbický toont het gebied en noemt het potentieel enorm: volgens energiebedrijf CEZ zou de winning jaarlijks genoeg grondstof kunnen leveren voor ongeveer 1,3 miljoen autobatterijen. De EU ziet het project als strategisch en heeft het in aanmerking laten komen voor subsidie, omdat binnenlandse aanvoer Europa minder afhankelijk zou maken van China, Australië en Zuid-Amerika.
Winning van het ‘witte goud’ is technisch ingewikkeld. Het erts in Cinovec bevat relatief weinig lithiumoxide (ongeveer 0,2–0,3%), zodat smelten, malen en chemische verwerking nodig zijn om lithiumcarbonaat als eindproduct te maken. Dat maakt de exploitatie duurder dan het winnen uit zoutmeren of hoge-grade erts elders; lonend zijn dan vooral kortere aanvoerlijnen en geopolitieke onafhankelijkheid. Projectleider Daniel Doubrava erkent dat Europese productie aanvullende overheidssteun vereist om te concurreren met goedkopere import.
De Tsjechische autoriteiten en CEZ dromen van een volledig binnenlandse keten: van lithiumwinning tot batterijfabriek en autoassemblage — van belang voor een land waar autofabrikanten zoals Škoda en aanverwante branches zo’n half miljoen banen vertegenwoordigen. Maar lokaal verzet is sterk. Burgemeester Stanislav Molnár en bewoners als Vaclav Koudelka vrezen verkeersoverlast, stof, chemicaliën en aantasting van een landschap dat net aan het herstellen is sinds de tinmijnbouw in de jaren ’90 stopte. Protesten hebben al geleid tot aanpassingen in het plan: de productielocatie is verplaatst en er komt een kabelbaan voor transport van erts om bomen te sparen.
De haalbaarheidsstudie wordt momenteel afgerond; CEZ wil binnen een jaar starten als uitkomst en vergunningen dat toelaten. Vrbický hoopt dat Europa zo eigen lithium kan veiligstellen: “Ik ben er klaar voor!” De uiteindelijke beslissing zal afhangen van economische haalbaarheid, milieueffecten en het politieke gewicht van energie-onafhankelijkheid versus lokale bezwaren.