Trumps bezuinigingen bereiken Antarctica: belangrijk onderzoeksschip voor anker
In dit artikel:
De Amerikaanse National Science Foundation (NSF) heeft aangekondigd het huurcontract van het onderzoeksschip Nathaniel B. Palmer dit najaar te beëindigen. De Palmer vaart al ruim dertig jaar naar Antarctica en is een van de weinige wetenschappelijke ijsbrekers ter wereld; doordat het speciaal is gebouwd om door drijvend zee-ijs te breken, kan het op de meest afgelegen plekken meten en bevoorraden. Aan boord bevinden zich laboratoria, onderzoeksapparatuur, twee helikopters, radarsystemen en soms onderwatervoertuigen en robots, en het schip vervoert zowel materiaal als voedsel naar Amerikaanse Zuidpoolstations.
Nederlandse onderzoekers, die zelf geen ijsbreker hebben, maken vaak gebruik van de Palmer en reageren bezorgd op het besluit. Oceanograaf Loes Gerringa (gepensioneerd) werkte in 2009 twee maanden op het schip en voerde met haar team ijzermetingen uit in de Rosszee. IJzer is cruciaal voor fytoplankton, dat de basis van mariene voedselketens vormt en CO2 uit de atmosfeer opneemt; de resultaten van dat onderzoek werden in toonaangevende vakbladen gepubliceerd. Rob Middag van NIOZ reisde in 2013 met de Palmer en benadrukt dat het gebied extreem weergevoelig en onherbergzaam is, waardoor gespecialiseerde schepen essentieel zijn voor langdurig veldwerk.
Wetenschappers vrezen dat het wegvallen van de Palmer leidt tot verlies van unieke meetseries en expertise, juist nu het smelten van gletsjers zoals de Thwaitesgletsjer — de zogenoemde "Doomsday Glacier" — grote gevolgen heeft voor de zeespiegelstijging. Amerikaanse onderzoekers uitten hun zorgen in een open brief, ondertekend door bijna tweehonderd wetenschappers van universiteiten als Stanford, Harvard en Columbia, en waarschuwden dat de VS daarmee haar leidende rol in poolonderzoek ondermijnt.
Een ander knelpunt is geopolitiek: onderzoekers verwachten dat landen zoals China het gat kunnen vullen. China breidt zijn aanwezigheid op Antarctica uit, wat deels een prestigeproject is; dat kan problemen opleveren omdat data en samenwerking mogelijk minder open worden gedeeld dan bij traditionele westerse partners. Internationale samenwerking is juist cruciaal in de relatief kleine poolonderzoeksgemeenschap.
De NSF onderzoekt alternatieven, waaronder het charteren en inrichten van een nieuw schip, maar dat kost veel geld en jaren om te realiseren. Vliegen kan slechts beperkt bevoorrading vervangen en is geen volwaardig alternatief voor maandenlange expedities en zeeonderzoek. Wetenschappers waarschuwen dan ook dat als de mogelijkheid om op zee naar Antarctica te gaan verdwijnt, die niet snel terugkomt—met potentiële schade voor ons begrip van klimaatprocessen en toekomstige zeespiegelstijging.