NU+ | Europa digitaal afhankelijk van VS: met één druk op de knop ligt alles plat
In dit artikel:
In mei zette Microsoft, op bevel van de Amerikaanse president Donald Trump, de mailbox van de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag uit. Die ingreep toont hoe kwetsbaar Europa is voor beslissingen van Amerikaanse techbedrijven en zet digitale onafhankelijkheid hoog op de agenda.
Als Washington zou bepalen dat bedrijven als Microsoft, Google, Apple, Amazon en Oracle geen diensten meer mogen leveren aan Europese gebruikers, zouden mensen, bedrijven en overheden hun e-mail, foto’s en in de cloud opgeslagen bestanden kunnen verliezen. Marijn Hoijtink (Universiteit Antwerpen) waarschuwt dat de hernieuwde macht van Trump laat zien hoe groot de consequenties zijn wanneer een buitenlandse leider bedrijfstoegang kan beïnvloeden. Europarlementariër Kim van Sparrentak zegt dat Europa jarenlang heeft weggeschaut voor deze afhankelijkheid, maar dat recente gebeurtenissen — waaronder de frontrow-aanwezigheid van techdirecteuren bij Trumps inauguratie en de sancties rond het ICC — veel sceptici hebben wakker geschud.
Achtergrond is dat het ICC in november een arrestatiebevel uitzond tegen onder meer de Israëlische premier Netanyahu; de VS reageerden met sancties waardoor Amerikaanse bedrijven geen zaken meer mochten doen met het hof en sommige werkzaamheden vrijwel stilvielen. Volgens Deborah Nas (TU Delft) is volledige autonomie op korte termijn onrealistisch, maar elke vergroting van digitale soevereiniteit is waardevol. Zij pleit ervoor kritieke sectoren (energie, water, mobiliteit, havens, zorg) prioritair te beveiligen en organisaties te verplichten een inventaris te maken van wat uitvalt als buitenlandse techdiensten wegvallen — vergelijkbaar met noodstroomplannen in ziekenhuizen.
Van Sparrentak benadrukt dat Europa zichzelf de schuld kan geven: grote overheidsopdrachten gaan vaak naar Amerikaanse leveranciers. Ze stelt voor om Europese techbedrijven langdurige contracten en financiering te geven zodat echte alternatieven ontstaan. Nas waarschuwt dat de huidige urgentie vastgehouden moet worden, omdat technologie inmiddels een strategisch instrument is voor economie en geopolitieke positie en dus als zodanig moet worden behandeld.