Troepenmacht moet orde brengen in Gaza, met moslimlanden in de hoofdrol
In dit artikel:
De uitvoering van het door de VS gepromote ‘20-puntenplan’ voor Gaza krijgt gestalte rond de oprichting van een internationale stabilisatiemacht (ISF). In diplomatieke gesprekken van Istanbul en Caïro tot Doha, Tel Aviv en Washington worden momenteel details besproken over wie de missie leidt, welk mandaat zij krijgt en hoe het diepe wantrouwen tussen partijen kan worden overbrugd. De komst van de Amerikaanse generaal Dan Caine naar Israël gisteren markeert Washingtons voortrekkersrol: zijn taak is toezien op het staakt-het-vuren en de voorbereidingen voor de ISF te bespoedigen.
De ISF moet veiligheidszones beschermen waar Israël zich terugtrekt en wapensmokkel naar Gaza tegengaan. Belangrijk politiek uitgangspunt is dat de troepen uit Arabische en islamitische landen moeten komen — geen westerse legers — om te voorkomen dat Palestijnen de aanwezigheid als een westerse bezetting ervaren. Landen die belangstelling toonden zijn onder meer Egypte, Indonesië, Azerbeidzjan en Turkije; van Turkse deelname bestaat veel weerstand in Israël. Egypte wordt gezien als mogelijke leider van de missie vanwege locatie en veiligheidsrelaties, maar Caïro stelt als voorwaarde een VN-mandaat en een maximumduur van tien jaar.
De Verenigde Staten dringen erop aan dat de ISF uiterlijk in november wordt vastgelegd via een VN-resolutie die juridische basis moet verschaffen. Volgens berichtgeving zou het Amerikaanse model neigen naar een robuuste operatie vergelijkbaar met de missie in Haïti: sterkere bevoegdheden tegen gewapende groeperingen maar buiten de klassieke blauwhelmenstructuur. Analisten wijzen erop dat alleen een duidelijk, afdwingbaar mandaat — bijvoorbeeld onder hoofdstuk 7 van het VN-Handvest, dat dwingende maatregelen toestaat — de missie kans van slagen geeft.
Het politieke probleem is groot: Israël vreest dat een te zelfstandige internationale macht zijn controle over veiligheidsbelangen aantast; Arabische deelnemers vrezen verstrikt te raken in confrontaties met een nog bewapend en niet-ontwapend Hamas. Voormalig Israëlisch generaal Giora Eiland benadrukt dat Israël harde voorwaarden heeft, zoals behoud van controle over grote delen van Gaza totdat demilitarisatie is bereikt, en dat deelname van moslimlanden praktisch alleen onder Amerikaanse druk acceptabel is. Specialisten zeggen dat “boots on the ground” nodig zijn om het bestand te stabiliseren, maar dat geen land troepen zal leveren zonder helder mandaat en exitvoorwaarden.
De komst van generaal Caine toont Amerikaanse vastberadenheid, maar zolang onduidelijk blijft wie de operatie leidt, wat het mandaat precies omvat en hoe risico’s worden beperkt, blijft de uitkomst van dit onderdeel van het Gaza-plan onzeker.