Topadviseur: 'Nederland moet nú lastige keuzes maken om welvaart te behouden'
In dit artikel:
Oud-ASML-topman Peter Wennink en medeopstellers hebben vrijdag een adviesrapport gepresenteerd waarin ze waarschuwen dat Nederland nú fors moet investeren om toekomstige welvaart te behouden. Door sterk stijgende uitgaven aan zorg, defensie en de energietransitie moet de economie volgens hen jaarlijks met 1,5–2 procent groeien; om dat mogelijk te maken zijn extra investeringen van naar schatting 151–187 miljard euro tot 2035 nodig.
Het rapport noemt vier kansrijke sectoren om strategische kracht op te bouwen: digitalisering en kunstmatige intelligentie, veiligheid en weerbaarheid, life sciences en biotechnologie, en energie- en klimaattechnologie. Investeringen daarin moeten Nederland minder afhankelijk maken van de VS en China. Tegelijkertijd wijzen de auteurs op belemmeringen: trage vergunningverlening, starre regels, tekort aan kennis en talent, onbetrouwbare of dure energie en onvoldoende harde infrastructuur.
Om die blokkades weg te nemen pleit het rapport voor stevige keuzes. Om het stikstofprobleem op te lossen moet de melkveestapel krimpen, bijvoorbeeld via opkoopregelingen. Voor energie-intensieve industrieën adviseren de opstellers selectief beleid: strategische sectoren zoals staal, raffinage en chemie wil men liever in Nederland houden, maar laagwaardige takken zoals papier kunnen mogelijk verdwijnen. Ook stellen ze ingrepen op de arbeidsmarkt voor: modernisering van het sociale zekerheidsstelsel zodat vaste contracten flexibeler worden en flexwerkers meer zekerheid krijgen, om groei van startups en mkb te bevorderen.
Als uitvoeringsinstrumenten bevelen ze een onafhankelijke commissaris aan om kabinetten te helpen barrières tussen ministeries te slechten, een nationale investeringsbank met minimaal €10 miljard werkkapitaal en een overheidsagentschap met €2 miljard voor innovatie. Politiek ligt het advies in lijn met D66 en CDA; leiders Rob Jetten en Henri Bontenbal hechten al veel waarde aan het rapport.