Topberaad Duitse christendemocraten over samenwerking met AfD
In dit artikel:
Bondskanselier Friedrich Merz en de top van de CDU/CSU bespreken dit weekend in kleine kring hoe lang ze de extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD) kunnen blijven uitsluiten. De discussie laaide op nadat deze week drie voormalige prominenten van CDU/CSU pleitten voor een soepelere omgang met de partij. De kwestie dringt: de AfD is na CDU/CSU de grootste fractie in de Bondsdag en staat in sommige peilingen zelfs bovenaan.
De binnenlandse veiligheidsdienst concludeerde na lang onderzoek dat de AfD verder radicaliseert en als extreemrechts moet worden aangemerkt. Dat heeft geleid tot een de facto cordon sanitaire: andere partijen weigeren coalities met de AfD en zetten zich ertegen af dat voorstellen via steun van de AfD worden aangenomen. Toch menen enkele oud-cdU/Csu-politici en een groeiend aantal partijleden dat die volledige boycot contraproductief is en de partij alleen maar electorale ruimte geeft. Zij pleiten voor meer pragmatische omgangsvormen, waarbij men in bepaalde gevallen ook besluiten accepteert die door de AfD worden gesteund.
Praktijk en partijpolitiek tonen echter verdeeldheid. Merz zelf koos dit jaar, vlak voor de verkiezingen, met steun van de AfD voor een steviger migratievoorstel; regionaal komt samenwerking ook vaker voor. Tegelijk waarschuwen tegenstanders dat samenwerking de AfD normaliseert en zowel Duitsland als de christendemocraten schade kan toebrengen. Kritiek op Merz groeit wanneer hij volgens tegenstanders te veel naar rechtsbuigt — recent leidde een opmerking over migranten tijdens een bezoek aan Brandenburg tot ophef en een verduidelijking door een regeringswoordvoerder.
Een intern wetenschappelijk bureau van Merz’ partij concludeerde bovendien dat pogingen van Europese christendemocraten om rechtspopulisten te temmen via samenwerking vaak averechts werkten en EVP-partijen verzwakten; als voorbeeld wordt ook Nederland genoemd, waar interne CDA-conflicten over gedoogsteun aan de PVV in 2012 politisch pijn deden.
De AfD zelf wijst juist op de zwakte van anderen: zolang CDU/CSU de AfD buiten de deur houdt, zouden de christendemocraten afhankelijk blijven van samenwerking met Groenen, SPD en Die Linke. AfD-voorzitter Alice Weidel voorspelt dat dat gedwongen samenwerking met haar partij onvermijdelijk is — de snelste route naar macht, volgens haar. Daarmee staat de CDU/CSU voor een strategische keuze tussen principiële uitsluiting en politiek pragmatisme, met grote risico’s voor de partij en het bredere politieke bestel.