Toch een deal op klimaattop, maar enthousiasme ontbreekt
In dit artikel:
Na twee weken onderhandelen in Belém (Brazilië) bereikten bijna 200 deelnemende landen op het laatste moment toch een klimaatakkoord, een dag nadat de officiële deadline was verstreken. Het akkoord legt vooral nadruk op financiering voor aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering — een kwestie die voor veel ontwikkelingslanden cruciaal is omdat zij het zwaarst door klimaatimpact worden getroffen.
De weg naar overeenstemming verliep stroef. De Europese Unie hield lang de handrem erop omdat in het slotdocument geen verwijzing stond naar het terugdringen van CO2-uitstoot of het verminderen van het gebruik van fossiele brandstoffen. Ook Colombia uitte vlak voor de afronding bezwaar over datzelfde ontbreken. Nadat eerst de EU en vervolgens Colombia akkoord gingen, kon de voorzittersdelegatie het akkoord afronden. Eurocommissaris Hoekstra omschreef het concept eerder als een zwakkere uitkomst dan gewenst, maar zag de afspraken over adaptatiefinanciering als een belangrijke stap vooruit.
Binnen de EU bestond aanzienlijke onvrede, met name van Frankrijk, dat tot het laatst tegen de tekst vocht vanwege het gebrek aan plannen voor emissiereductie. Ondanks die frustratie was er uiteindelijk ook applaus bij de Europese delegatie over het afgesloten akkoord.
Belangrijke onderwerpen als het terugdringen van olie, gas en steenkool hebben het niet gehaald: fossiele brandstoffen stonden officieel niet op de agenda en pogingen van een groep landen, waaronder Nederland, om die discussie expliciet te voeren werden geblokkeerd. Demissionair minister Hermans kondigde aan dat Nederland en Colombia volgend jaar een aparte top willen organiseren over het afbouwen van fossiele brandstoffen. Olielanden, en met name Saoedi-Arabië, verzette zich tegen elke expliciete vermelding van fossiele brandstoffen in het akkoord.
Ook op bosbescherming werden geen bindende afspraken gemaakt. Gastland Brazilië lanceerde tijdens de top een nieuw bossenfonds dat uiteindelijk rond de 100 miljard euro moet omvatten, maar tot nu toe is ongeveer 6 miljard opgehaald. Een beloofde routekaart tegen ontbossing haalde de slottekst niet; bossen en fossiele brandstoffen worden nu als aparte, niet-officiële trajecten verder behandeld.
Een opvallend positief element was de zichtbaarheid van inheemse gemeenschappen: honderden stamleden uit de Amazone waren aanwezig en demonstreerden veelal voor het eerst sinds lange tijd. Het is echter nog onduidelijk hoe deze groepen het uiteindelijke akkoord zullen beoordelen, nu er geen concrete afspraken zijn over de oorzaken van klimaatverandering of om ontbossing hard aan te pakken.