Massaal protest van ultraorthodoxe joden tegen dienstplicht in Jeruzalem
In dit artikel:
Tienduizenden ultraorthodoxe joden (charedim) zijn in Jeruzalem samengekomen om te protesteren tegen de intrekking van hun lange tijd geldende vrijstelling van militaire dienst. De demonstratie is een directe reactie op arrestaties van dienstweigeraars: in de afgelopen maanden werden naar schatting 870 orthodoxe mannen opgepakt omdat ze niet op kwamen dagen na oproepen voor dienst.
Betogers blokkeerden enkele belangrijke wegen in de stad; uit voorzorg werd een treinstation gesloten. Op televisiebeelden is te zien dat er spanningen ontstonden, onder meer doordat demonstranten flessen naar een verslaggever gooiden. Vorig jaar liep een vergelijkbare betoging uit op geweld, waardoor de politie ditmaal met enkele duizenden agenten aanwezig is om nieuwe ongeregeldheden te voorkomen.
De kern van het conflict is cultureel en religieus: veel charedim vrezen dat dienstplicht hun afgesloten levenswijze en religieuze instituties onder druk zet, vooral door verplicht samen optrekken met seculiere soldaten en vrouwen. Sinds de oprichting van Israël kregen zij eeuwenlange vrijstelling zodat zij zich konden wijden aan religieuze studie en de heropbouw van vernietigde instellingen; dat systeem staat nu ter discussie.
Het Israëlische Hooggerechtshof oordeelde de afgelopen jaren meerdere keren dat die selectieve vrijstelling discriminerend was. Vorig jaar maakte het gerechtshof opnieuw een einde aan de uitzonderingspositie, waarna het leger de eerste duizend ultraorthodoxen oproept. De kwestie kreeg extra urgentie door de oorlog in Gaza: het leger riep honderdduizenden reservisten op, maar veel charedim kwamen niet opdagen, wat onder andere bij andere militairen wrok wekte.
Politiek zitten premier Benjamin Netanyahu en zijn coalitie in de knel: zijn regering is afhankelijk van de steun van twee ultraorthodoxe partijen, en Netanyahu probeert via nieuwe wetgeving de vrijstelling terug te halen. Het is onzeker of zulke wetsplannen juridisch houdbaar zijn. Binnen de ultraorthodoxe gemeenschap zelf bestaan ook verschillen van mening: na het uitbreken van de oorlog meldden zich bijvoorbeeld ongeveer 2.000 charedim als reservist, en er bestaat al langere tijd een speciaal bataljon (Netzah Yehuda) voor orthodoxe militairen.