"Thorium kan de hele mensheid van energie voorzien"
In dit artikel:
Europa staat voor een dubbele uitdaging: de noodzaak om fossiele brandstoffen snel af te bouwen voor het klimaat en tegelijk de Russische energie-import te stoppen, terwijl zon en wind vanwege wisselende productie, ruimte- en materiaalbeperkingen onvoldoende soelaas bieden. Tegelijk zoekt Nederland naar alternatieven naast geplande nieuwe conventionele kerncentrales. In die context groeit de belangstelling voor thorium-gesmolten-zoutreactoren (MSR): een andere kerntechnologie die thorium gebruikt in plaats van verrijkt uranium.
Wat is een thorium-MSR?
- Een MSR wekt energie op via kernsplijting, maar zet eerst het veel voorkomende thorium om in splijtbaar uranium-233. Thorium zelf is overvloedig aanwezig in gesteenten en bij de winning van zeldzame aardmetalen en tin komt vaak thorium als bijproduct vrij.
- MSR-ontwerpen beloven hogere efficiëntie, minder en korter radioactief afval en een lager risico op meltdown of explosie dan veel huidige uraniumreactoren.
Recente ontwikkelingen en mondiale spelers
- China (Shanghai Institute of Nuclear Applied Physics, SINAP) zette de eerste commerciële experimenten in gang: in 2023 nam het een thorium-MSR in gebruik, bereikte in juni 2024 vol vermogen en voerde in oktober 2024 voor het eerst bijvulling met thoriumbrandstof uit terwijl de reactor actief bleef; onlangs rapporteerde het SINAP dat de omzetting van thorium in uranium succesvol is aangetoond. China streeft naar een prototype van 100 MW thermisch tegen 2035 en commerciële toepassing daarna.
- Wereldwijd werken meerdere bedrijven en instituten aan MSR’s: Copenhagen Atomics (Denemarken) bouwt kleine modulair inzetbare systemen en wil in 2027 met thoriumtesten beginnen; het bedrijf mikt op betaalbare units van ongeveer 100 MW. Thorizon (Nederland), een spin‑off van onderzoeksinstituut NRG Pallas, ontwikkelt sinds 2018 eigen ontwerpen en hoopt in 2030 met de bouw van een 250 MW-centrale te beginnen, operationeel rond 2034. Ook spelers als Samsung Heavy Industries (goedkeuring 2025 om een LNG-schip uit te rusten met een kleine MSR), Terrapower, Thorcon en het Canadese Terrestrial Energy zijn actief op dit terrein.
Economische en praktische claims
- Voorstanders beweren dat thorium-MSR’s goedkoper en sneller te bouwen zijn dan huidige kerncentrales op verrijkt uranium. Een deskundige noemde een voorbeeld: een 1 GW-installatie op basis van bepaalde MSR-technologieën zou ongeveer 1 miljard euro kosten en binnen één tot twee jaar te realiseren zijn; conventionele nieuwe kerncentrales worden in Nederland op zo’n 10 miljard euro per GW en een bouwtijd van vier tot tien jaar geschat.
- MSR‑ontwikkelaars zoals Copenhagen Atomics bieden soms ook ontmanteling en afvalverwerking als onderdeel van hun diensten om marktacceptatie te versnellen.
Veiligheid en afval
- Het concept verkleint het risico op grote ongevallen en genereert naar verluidt veel minder en minder langlevend kernafval: de benodigde hoeveelheden thorium per persoon zijn zeer klein en een groot deel van het afval zou na enkele honderden jaren tot ongevaarlijke niveaus zijn gedaald in plaats van tienduizenden jaren bij sommige conventionele kernafvalstromen.
Knelpunten en vooruitzichten
- Financiering is een belangrijke barrière: Thorizon noemt ongeveer 1 miljard euro nodig om de volgende stappen te zetten en richt zich onder meer op grote datacenterbedrijven als potentiële afnemers en investeerders.
- Hoewel proefprojecten veelbelovend zijn, blijven technische verificatie, vergunningverlening en opschaling tot commerciële capaciteit cruciale stappen. Tijdschema’s lopen uiteen: sommige spelers mikken op proeven rond 2027–2030 en commerciële uitvoering in de jaren daarna.
Kortom: thorium‑MSR’s worden door veel onderzoekers en start‑ups gepresenteerd als een potentieel veiligere, materiaal‑ en kostenefficiëntere route naar stabiele, CO2‑arme energie. Succes hangt echter af van verdere experimenten, langdurige demonstraties, regulatoire acceptatie en het aantrekken van flinke investeringen.