Tegenspreken of meezingen: hoe media omgaan met radicaal-rechts

In dit artikel:

Emma Bonutti D’Agostini onderzocht hoe Italiaanse nieuwsmedia reageerden op een omstreden actie van Giorgia Meloni (Fratelli d’Italia): in augustus 2022 deelde zij op sociale media een video van een verkrachting en benadrukte daarbij de achtergrond van de dader als asielzoeker. De gebeurtenis leidde tot felle publieke verontwaardiging en veel berichtgeving; Bonutti D’Agostini analyseerde meer dan honderd artikelen om te bepalen of de media de rechts‑radicale boodschap versterkten of juist tegenspel boden.

Haar analyse onderscheidt drie typeringen van verslaggeving. Links‑ en centrum‑georiënteerde kranten hanteerden een ‘bumperkleven’-stijl: veel citaten van politici (ongeveer de helft van de tekst) en weinig eigen analyse. Hoewel kritisch bedoeld, droeg deze methode volgens de onderzoeker toch bij aan de verspreiding van het onderwerp en gaf ze podium aan politieke actoren. Rechtse titels en nieuwkomers fungeerden als ‘mondstukken’: zij spiegelden Meloni’s frame dat migratie een veiligheidsrisico vormt en wezen linkse partijen aan als medeverantwoordelijk, waardoor de rechts‑radicale interpretatie breed werd uitgedragen. Nieuwe progressieve media werkten daarentegen als ‘vergrootglazen’: ze controleerden feiten, ontleedden politieke claims en leverden de meeste duiding tegen zowel Meloni’s narratief als de voorspelbare politieke reacties.

Bonutti D’Agostini ziet Italië — waar Meloni sinds 2022 premier is — als leerzaam voorbeeld voor andere landen: mediastijlen en politieke kleur beïnvloeden of een rechts‑radicale boodschap wordt versterkt of ontkracht. De kernboodschap is dat rechts‑radicale relletjes alleen echt effect hebben als media er aandacht aan besteden, of dat nu gebeurt door meedenkende outlets of door quote‑rijke, weinig kritische verslaggeving.