Syrische activist maanden eerder gedood dan gedacht, blijkt uit foto's
In dit artikel:
Een gelekte dataset met beelden en documenten van Syrische inlichtingendiensten werpt nieuw licht op de systematische dodelijke repressie onder het regime van Bashar al‑Assad. Onderzoek door Pointer en buitenlandse media toont dat de prominente activist Mazen al‑Hamada al op 28 september 2024 op foto’s voorkomt als levenloos — veel eerder dan tot nu toe werd aangenomen (eerder gedacht werd dat hij op 8 december 2024 geëxecuteerd werd). De foto’s, gemaakt door militaire fotografen, tonen zijn lichaam op de natuurstenen vloer van een mortuarium in Damascus; hij ligt in gevangeniskleding met afdrukken van handboeien om de polsen. Dat wijst erop dat hij daar is gedood of na zijn dood naartoe is gebracht.
Al‑Hamada was in 2014 naar Nederland gevlucht en sprak daar openlijk over martelingen in Syrië. In 2020 keerde hij om onduidelijke redenen terug naar Syrië, werd gearresteerd en verdween vervolgens. Zijn lichaam werd later aangetroffen in de beruchte Sednaya‑gevangenis; zijn begrafenis vond op 12 december 2024 plaats, kort na de vlucht van Assad naar Rusland. De familie wil dat de beelden openbaar worden zodat de waarheid bekend wordt.
De dataset — afkomstig van de Algemene Inlichtingendienst en de luchtmacht — bevat materiaal van de jaren negentig tot eind 2024 en legt volgens de onderzoekers bloot hoe militaire ziekenhuizen een rol speelden bij martelingen en executies. Medisch personeel en satellietanalyse wijzen erop dat gevangenen op afdelingen van onder meer het Haraste‑ziekenhuis werden gefolterd en gedood, waarna lichamen in busjes en koelwagens werden opgeslagen, gefotografeerd, geregistreerd en naar massagraven bij Al Qutayfah en Najha vervoerd.
Genocideonderzoeker Uğur Ümit Üngör noemt de documenten van groot belang: zij kunnen niet alleen wetenschappelijke feiten bevestigen, maar ook families helpen te achterhalen wat er met verdwenen geliefden is gebeurd. In Syrië ontbreken vaak concrete aanwijzingen over wanneer mensen zijn gedood en waar hun resten liggen; deze data bieden voor het eerst houvast in veel van die gevallen.