Syriërs vliegen vrijwillig terug naar huis: 'Wachten tot kinderen naar Nederland mochten duurde te lang'
In dit artikel:
Vanochtend zijn 84 Syrische asielzoekers in een door Nederland gecharterd toestel vanaf Rotterdam Airport teruggevlogen naar Syrië. Het gaat om gezinnen met (kleine) kinderen en alleenreizenden, zowel mensen die nog in de asielprocedure zaten als enkelen met een verblijfsvergunning. De groep vertrok vrijwillig; de Dienst Terugkeer en Vertrek (DTenV) regelde de vlucht en betaalde het vertrek uit. Volwassenen ontvingen €2.800 cash, minderjarige kinderen €1.650 per kind, na ondertekening van documenten waarmee ze afstand deden van hun asielprocedure of verblijfsrecht.
De terugkeerders noemen verschillende beweegredenen: verbeterde veiligheid in delen van Syrië, heimwee naar familie, moeilijkheden inwonen of onzekerheid over de toekomst in Nederland, en frustratie over trage gezinsherenigingsprocedures. Een van hen zei dat hij niet langer kon wachten tot zijn jonge kinderen vanaf Turkije naar Nederland mochten komen. Veel terugkerenden komen uit steden als Damascus, Aleppo en Idlib; sommigen vertrekken terug naar woningen of bij familie ondergebrachte locaties.
DTenV-directeur Simone Steendijk zegt dat het aantal Syriërs dat om terugkeer vraagt is toegenomen, reden waarom deze groepsvlucht werd georganiseerd. Als de operatie soepel verloopt, overweegt de Nederlandse overheid vaker op deze manier terugkeer te faciliteren. De organisatie stemde de vlucht af met Syrische autoriteiten en verstrekte vooraf informatie over de onzekere situatie ter plekke. Volgens Steendijk eindigt de Nederlandse verantwoordelijkheid bij aankomst in Syrië.
De terugkeer komt in de nasleep van politieke omslagen in Syrië: na de onverwachte verdrijving van Bashar al-Assad door HTS in december 2024 is de situatie niet stabiel geworden. Geweld, vergeldingsacties tegen minderheden, interne conflicten (onder andere in Oost-Syrië) en aanvallen door Israël op Syrische doelen houden aan. Daarnaast kampt Syrië met economische ontwrichting, infrastructuurproblemen en zorgen over mogelijke religieuze beleidsveranderingen door nieuwe machthebbers. Ondanks die onvoorziene risico’s heeft de VN geregistreerd dat ongeveer 850.000 Syriërs sinds de val van Assad terugkeerden — een fractie van de ongeveer 6 miljoen die het land verlieten sinds 2011.
Uit Nederland zijn tot nu toe circa 600 Syrische vluchtelingen teruggekeerd; sinds 2011 kwamen ongeveer 140.000 Syriërs naar Nederland. Tegelijk blijven nieuwe asielzoekers arriveren: in juli vroegen 257 Syriërs asiel aan en meer dan 1.000 kwamen via gezinshereniging. DTenV wijst erop dat terugkeerders, mocht het in Syrië misgaan, opnieuw asiel in Nederland kunnen aanvragen; dan doorlopen ze weer de gebruikelijke procedure.