Syrië kiest een nieuw parlement: hoe democratisch zijn deze eerste verkiezingen onder het nieuwe bewind?
In dit artikel:
In Syrië vinden vandaag parlementsverkiezingen plaats onder toezicht van een interim-regering die na de val van het Assad-regime eind 2024 de macht greep en grotendeels bestaat uit leiders van het HTS-rebellenleger. Ahmed al-Sharaa is aangesteld als interim-president; er werd een tijdelijke grondwet uitgevaardigd en het parlement kreeg uitgebreid gezag. De regering presenteert de verkiezingen als stap naar democratisering, maar het proces is verre van een directe volksstemming.
Er zijn ongeveer 210 zetels in het nieuw te vormen parlement. Twee derde wordt via een indirect systeem gekozen: kiescolleges per district wijzen de zetels toe op basis van bevolkingsaantallen, waarbij de kiescolleges zelf door speciaal aangestelde commissies uit kandidaten wordt geselecteerd. Een derde van de zetels wordt rechtstreeks door president al-Sharaa aangesteld. De autoriteiten noemen praktische obstakels — zoals gedwongen migratie en het ontbreken van betrouwbare kiezerslijsten — als reden voor het indirecte systeem; critici noemen het een gemankeerde legitimatiepoging. De interim-periode duurt 30 maanden; daarna beloven de autoriteiten naar eigen zeggen directe verkiezingen.
Niet alle gebieden stemmen: in provincie Sweida en Koerdisch gecontroleerde zones zijn de verkiezingen uitgesteld wegens spanningen met het centrale gezag. In delen van Latakia en Tartus — bolwerken van de alawitische minderheid — trok intimidatie kandidaten terug nadat recent geweld plaatsvond; in maart vielen honderden doden en afgelopen week werd nog een alawitische kandidaat vermoord.
Wat de representatie betreft, lijken Arabische soennitische mannen de grootste kansen te hebben. De overgangsgrondwet legt geen quota vast voor vrouwen of minderheden, al meldt de hoge kiescommissie dat 14% van de 1.578 kandidatenplaatsen door vrouwen wordt bezet. In de interim-regering zelf zitten geen vrouwen; belangrijke posten zijn vooral ingevuld door HTS-leiders, maar ook een alawiet, een druze, een christen en een Koerd hebben een zetel in het kabinet gekregen.
Volgens staatsmedia moet het nieuwe parlement de basis leggen voor een breder democratisch traject, onder meer door verder te werken aan een nieuwe grondwet die ruimte laat voor islamitische wetgeving én rechten voor vrouwen en vrije meningsuiting. De internationale en binnenlandse geloofwaardigheid van dat traject is echter onzeker: het kiesmodel, veiligheidsproblemen en uitsluitingen van gebieden maken dat de verkiezingen eerder een beperkte machtsconsolidatie lijken dan een volledige democratische doorbraak.