Suriname al halve eeuw met horten en stoten onafhankelijk
In dit artikel:
Op 25 november 1975 werd om middernacht op het huidige Onafhankelijkheidsplein in Paramaribo officieel de Surinaamse vlag gehesen door politieman Frank Jong Loy, waarmee het land na ruim 350 jaar formeel afscheid nam van het koloniale bestuur door Nederland. Die eerste vlag belandde na Jong Loys overlijden via zijn zoon uiteindelijk in het Surinaams Museum, al is het onduidelijk waar het vaandel precies ligt — een symbolisch beeld voor de ambivalente manier waarop onafhankelijkheid in Suriname wordt beleefd.
Vijftig jaar later overheerst trots bij veel mensen, maar die vreugde is gepaard gegaan met teleurstellingen en economische zorgen. Het land worstelt al jaren met financiële problemen; veel Surinamers zijn vooral bezig met overleven. Politieke wisselingen en militair ingrijpen hebben diepe sporen nagelaten. Op 25 februari 1980 grepen militairen de macht en onder leiding van Desi Bouterse volgde een autoritair bewind, met als dieptepunt de decembermoorden van 1982 waarbij vijftien tegenstanders werden geëxecuteerd. Die gebeurtenissen worden nog levendig herinnerd in het binnenland: de 58‑jarige bootman André Poetisi, opgegroeid aan de Boven-Suriname, herinnert zich hoe schokkend het nieuws hem als veertienjarige trof en zegt sindsdien angstig te zijn bij het zien van militairen.
Politiek vertrouwen is verdeeld. De in juli aantredende regering van president Jennifer Geerlings‑Simons (NDP) wekt bij sommige mensen hoop op verbetering, mede dankzij de verwachting van olie-inkomsten die vanaf 2028 op gang zouden moeten komen. Tegelijkertijd bestaat achterdocht omdat dezelfde partij onder Bouterse eerder aan de macht was en het land economisch schade toebracht.
Voor veel inwoners, zeker in het binnenland, blijft onafhankelijkheid een afstandelijk begrip. Poetisi en Tessa Jabini (38), beiden uit het binnenland, vertellen dat de gebeurtenissen rond 1975 voor hen weinig concreet waren; ze benadrukken vooral praktische en spirituele veerkracht. De dichter Trefossa vatte de onafhankelijkheidsgedachte samen in het woord „srefidensi” — letterlijk iets als ‘zelf laten zien’ — waarmee de nadruk ligt op eigenhandigheid en trots. De jonge middelbare scholiere Xandria Danesh (13), met een Surinaamse vader en Nederlandse moeder, ervaart die trots ook, maar overweegt later voor het Nederlandse paspoort te kiezen vanwege reisgemak.
De eerste halve eeuw van zelfstandigheid verliep met horten en stoten, maar de natie blijft bestaan en veel Surinamers koesteren hun identiteit. De dominante boodschap onder geïnterviewden is vooruitkijken: minder hangen in het verleden en meer focussen op wat het land de komende vijftig jaar wil bereiken.