Stemmen in Westerbork: „De afgelopen twee jaar was een ramp"

In dit artikel:

Op woensdag fungeerde het voormalige Kamp Westerbork bij Hooghalen als bijzondere stemlocatie voor de Tweede Kamerverkiezingen. Burgemeester Jan Zwiers van Midden-Drenthe opende de dag en stemde als eerste; hij deelde vooraf koekjes uit aan stembureauleden. Westerbork deed, samen met andere herdenkingslocaties zoals Kamp Amersfoort, Kamp Vught, het Anne Frankhuis en het Oranjehotel in Scheveningen, vrijwillig mee om kiezers te ontvangen. De directie benadrukt dat deze plekken symbolisch zijn: ze tonen wat er gebeurt als democratie faalt en wijzen op groeiende dreigingen voor democratische normen, ook in Nederland.

Bezoekers kregen op de stemdagen gratis toegang tot het museum; veel kiezers verwachtte men niet — deelname heeft vooral een signaalfunctie. Directrice Bertien Minco en vrijwilligers hielpen bij de praktijk van stemmen: het grote stembiljet telt 22 lijsten met soms tientallen kandidaten, en er lagen rode potloden klaar met een citaat van Anne Frank. Kinderen hielpen soms mee het gevouwen biljet in de stembus te drukken en kregen het boek Het Achterhuis mee.

Op de locatie ontstonden korte gesprekken over de staat van de politiek. Vrijwilligster Ria gaf haar stem aan het CDA en noemde de afgelopen twee jaar een „rommeltje”. Kiezers Herman en Trea kozen vooral uit weerzin tegen de PVV; Doret Gerding kwam met haar zoon omdat het „eens iets anders” was en stemde ook CDA. Burgemeester Zwiers signaleerde polarisatie en riep op tot wederzijds respect; lokaal in Midden-Drenthe zijn afspraken gemaakt om de raad als toonbeeld van stabiel bestuur te houden.

In het museum herinneren muren en een schildering aan de deportatie van 19 mei 1944, toen bijna 700 gevangenen werden afgevoerd; bezoekers hadden op briefjes opgeschreven waarom herdenken belangrijk is — vaak met de boodschap dat zulke misdaden nooit meer mogen gebeuren. De gecombineerde boodschap van de dag: stemmen is niet alleen praktisch, maar ook een manier om democratie en herinnering aan elkaar te verbinden.