Statiegeldsysteem vooral betaald uit niet ingeleverde flesjes

In dit artikel:

Producentenorganisatie Verpact meldt dat het merendeel van het Nederlandse statiegeldsysteem gefinancierd wordt met niet-ingeleverde retouren van consumenten. In 2024 bleef bijna 140 miljoen euro aan statiegeld onbetaald — ongeveer driekwart van de totale financiering — terwijl producenten zelf circa 33 miljoen euro bijdroegen. Volgens Maarten van Heuven van Fair Resource Foundation is de verhouding “heel scheef”: tussen 2021 en 2024 gaat het volgens hem om ongeveer een half miljard euro aan niet-uitbetaald statiegeld.

De oorzaken zijn tweeledig: consumenten gooien flesjes en blikjes weg of laten ze liggen, en producenten investeren onvoldoende in innameapparatuur. Van Heuven verwijt Verpact dat zij te laat is begonnen met het financieren van betere inlevermachines. Verpact-bestuurders weerleggen dat beeld deels: zij wijzen erop dat investeringen lang via vergoedingen aan supermarkten liepen en dat de organisatie sinds de introductie van statiegeld op blikjes in 2023 zelf innameautomaten is gaan bekostigen — in totaal circa 155 miljoen euro in 2023 en 2024.

Wettelijk moeten producenten 90 procent van alle plastic flessen en blikjes inzamelen, een norm die al jaren niet gehaald wordt maar recent onder druk van toezichthouder ILT wel stijgt. Om de inzameling verder te verbeteren pleit Verpact nu voor een innameplicht; het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onderzoekt die optie. Daarnaast stijgt de financiële druk op producenten: vanaf volgend jaar betalen zij voor elk blikje een cent af, vijfmaal het huidige tarief. Fair Resource Foundation steunt de innameplicht, maar blijft kritisch over eerdere keuzes van Verpact, zoals het inzetten op donatiebakken in plaats van terugbetaalpunten.