Staatssecretaris: 'Met gratis kinderopvang cultuuromslag qua deeltijdwerken'

In dit artikel:

Demissionair staatssecretaris Jurgen Nobel (Participatie, VVD) stelt bijna gratis kinderopvang voor voor alle ouders die werken of studeren, met als doel de arbeidsparticipatie te verhogen en ouders de stap naar meer uren of betaald werk te laten zetten — deels ingegeven door de angst voor terugvorderingen sinds de Toeslagenaffaire. Nobel verwacht dat een eenvoudiger, minder risicovol stelsel ouders stimuleert: "Mensen durven de stap naar werk niet te zetten, vanwege die angst voor terugvorderingen."

Er zijn echter forse bezwaren. Financieel kost het plan de staat ruim 3 miljard extra per jaar, waarmee de jaarlijkse uitgaven op circa 9 miljard uitkomen. Omdat lage inkomens nu al ongeveer 96 procent van de opvangkosten vergoed krijgen, verandert hun situatie weinig; hogere inkomens ontvangen straks dezelfde hoge vergoeding en profiteren daardoor relatief het meest. Critici twijfelen bovendien of lagere tarieven automatisch leiden tot meer werkuren van ouders.

Praktische knelpunten in de sector versterken de kritiek. De kinderopvang kampt met personeelstekorten en een al bestaande vraag die het aanbod overtreft — daarom wil Nobel de regeling aanvankelijk alleen toepassen op werkende ouders. Ook verandert er veel voor organisaties: het kabinet wil de branche aanwijzen als Dienst van Algemeen Economisch Belang (DEAB), met winstopslagen en strenge voorwaarden voor commerciële aanbieders in ruil voor subsidie. Brancheorganisatie Kinderopvang waarschuwt dat dat leidt tot meer regels en administratieve rompslomp en zelfs tot regio’s waar opvang verdwijnt. Voorzitter Martin van Ruit vreest dat de focus op regels afleidt van de pedagogische kwaliteit: "Dat draagt niet bij aan een goede kind-ontwikkeling."

Nobel benadrukt dat het kabinet wil waarborgen dat belastinggeld echt in de sector terechtkomt en zegt open te staan voor aanpassingen; de sector kan reageren via een internetconsultatie. De belangrijkste onzekerheden blijven: of de extra financiering eerlijk verdeeld wordt, of de opvanginfrastructuur en het personeel snel genoeg kunnen opschalen, en of het beoogde effect op arbeidsparticipatie daadwerkelijk optreedt.