Spontaan aan komen lopen of door de mens uitgezet?
In dit artikel:
Annemieke van Straaten uit Volendam, bekend van haar inzet voor grote grazers in de Oostvaardersplassen, betwist dat de terugkeer van de wolf in Nederland volledig ‘natuurlijk’ verlopen is. Op basis van tientallen via Woo-verzoeken verkregen documenten meent zij aanwijzingen te hebben dat wolven doelbewust zijn uitgezet — onder meer omdat er al jaren intern is gesproken over vaccins, lokaas en omgang met hybride dieren — en dat er niet systematisch op hybridisatie met honden is getest. Van Straaten werkt samen met FVD-Kamerlid Gideon van Meijeren aan nieuwe Kamervragen voor staatssecretaris Jean Rummenie, als vervolg op eerdere vragen in maart.
De discussie plaatst zich tegen de achtergrond van de Rewilding-campagne, een beleids- en natuurbeschermingsagenda die decennia geleden het terugbrengen van soorten als wolf, lynx en mogelijk bruine beer in Nederland beoogde. De officiële lezing luidt dat wolven vanaf circa 2015 uit eigen beweging vanuit Duitsland Nederland binnentrokken, nadat ze in Nederland sinds circa 1870 afwezig waren. Media melding van een wolf in Noord-Sleen in maart 2015 werd destijds gepresenteerd als voorbeeld van zo’n natuurlijke vestiging.
Van Straaten wijst op vroegere signalen: de registratie van de domeinnaam wolveninnederland.nl in 2007, grootschalige publiekscampagnes vanaf 2010 en interne memo’s met woordkeuzes als ‘hybride’ en opmerkingen over vaccinatie en lokstoffen. Zij stelt dat de overheid onjuist heeft geantwoord op parlementaire vragen omdat er volgens haar geen DNA-onderzoeken zijn uitgevoerd die specifiek op hybridisatie testen; zonder zulke tests zou niet te bewijzen zijn dat er geen hybride wolven rondlopen.
Wolvenexperts en de organisaties die het tegenargument voeren, verwerpen die bewering. Bioloog Jan Loos zegt dat wolven via zenders en DNA-sporen nauwkeurig te volgen zijn en dat onderzochte dieren herleidbaar zijn tot Duitse en Belgische populaties. BIJ12 — namens provincies verantwoordelijk voor wolvenmonitoring — erkent één mogelijke hybride constatering, maar ziet verder geen aanwijzingen voor uitzettingen of bredere hybridisatie en stelt dat zich vestigende wolven uit eigen beweging Nederland bereiken.
Naast het wetenschappelijke debat is er maatschappelijke onrust. Van Straaten en anderen melden incidenten waarbij wolven kinderen zouden hebben gebeten; een WUR-rapport uit 2007 waarschuwde volgens haar al voor mogelijke ongelukken bij gewenning aan mensen. Belgische en andere buitenlandse bronnen agiteren ook: een artikel op een Belgische jagerssite stelt dat gefokte wolven of wolf-hondkruisingen in delen van Europa zijn uitgezet en suggereert soms staatssteun, onderbouwd met verklaringen van enkele voormalige natuurbeheerders en wetenschappers.
De landbouwsector reageert praktisch en politiek: LTO Regio Gelderse Vallei startte een petitie tegen de wolf vanwege frequente schapenverliesgevallen en pleit voor duidelijker grenzen in het wolvenbeleid. Zij willen eind januari de petitie aan de Tweede Kamer aanbieden en noemen bestaande preventieve maatregelen, zoals rasters, onvoldoende.
Kort samengevat: het conflict draait om vertrouwen en transparantie — Van Straaten eist meer openbaar gemaakte data en gerichte DNA-tests om uitzetting of hybridisatie uit te sluiten, terwijl officiële instanties en een deel van de wetenschappelijke gemeenschap volhouden dat de Nederlandse wolvenpopulatie een natuurlijke expansie vanuit omringende landen is. De kwestie leidt tot nieuwe Kamervragen, maatschappelijke protesten en bredere discussies over veiligheid, landbouwschade en het toekomstig beheer van grote roofdieren in een dichtbevolkt land.