Spanning rond Venezuela: 'Het gaat Trump niet om drugs, maar om regime change'
In dit artikel:
De Verenigde Staten voeren al maandenlang militaire acties uit in de wateren rond Centraal- en Zuid-Amerika; deze week liep de spanning verder op na de aankondiging van een grootschalige operatie en de komst van het grootste vliegdekschip ter wereld naar het gebied. Het Witte Huis zegt dat de operatie gericht is op het bestrijden van drugsboten die naar de VS zouden varen, maar levert geen overtuigend bewijs dat de getroffen schepen daadwerkelijk drugstransporten waren. Bovendien rijst de vraag of het bombarderen van schepen in internationale wateren juridisch is toegestaan.
Venezuelakenner Edwin Koopman stelt dat de strijd tegen drugs niet de hele verklaring is. Hoewel ongeveer 20 procent van de cocaïne die naar de VS gaat via Venezuela loopt, is dat niet de fentanylcrisis waarop Trump zich vooral heeft gericht. Koopman noemt acties tegen verdachte snelle boten plausibel, maar ziet de anti-drugsclaim deels als dekmantel voor een breder politiek doel: regime change. De Amerikaanse regering wil het bewind van president Nicolás Maduro verzwakken of vervangen, stelt hij, en het buitenlandbeleid van de VS is sterk gekleurd door tegenstand tegen linkse leiders in Latijns-Amerika.
Economische belangen spelen mee. Venezuela levert olie, onder meer 100.000 vaten per dag aan de VS, en het Amerikaanse bedrijf Chevron heeft grote belangen in het land — factoren die volgens Koopman politieke druk en besluitvorming beïnvloeden. Daarnaast speelt binnenlands-politieke druk van figuren als minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio een rol in de harde toon tegenover links in de regio.
Een directe invasie acht Koopman onwaarschijnlijk: “Het is dreigen en bluffen,” zegt hij. Venezuela heeft een complexe binnenlandse situatie met loyale militairen, milities en gewapende groeperingen; een invasie zou het risico met zich meebrengen van een langdurig, lastig conflict vergelijkbaar met Irak of Afghanistan. Aanvallen op zee zijn technisch mogelijk, maar zouden Maduro waarschijnlijk niet omverwerpen. Wel waarschuwen experts dat de grote Amerikaanse troepenopbouw zelf risico’s creëert: om die te rechtvaardigen moet Washington iets doen, of het dreigt gezichtsverlies te lijden.
Maduro reageert met een enorme mobilisatie van land-, zee- en luchtmacht en het oproepen van burgermilities. De dreiging van de VS verstevigt zijn steun binnen eigen gelederen ondanks brede economische ontwrichting. Rusland biedt militaire steun en ook politieke steun uit de regio zou Maduro kunnen bijvallen, waardoor de kans dat hij vlucht klein is. Kortom: achter de anti-drugsretoriek spelen geopolitieke ambities, oliebelangen en machtspolitiek een minstens zo belangrijke rol.