Spannende eindfase verkiezingen: nog maar kleine verschillen bij grote partijen

In dit artikel:

Woensdag belooft een krappe verkiezingsstrijd te worden: de slotpeilingen van Ipsos I&O en EenVandaag laten kleine verschillen zien tussen de grotere partijen, waardoor het nog onzeker is wie als grootste uit de bus komt. Het gewogen gemiddelde in de peilingwijzer plaatst de PVV op 24–28 zetels, GL-PvdA op 22–26 en D66 op 21–25; CDA (18–22) en VVD (15–19) liggen ook binnen bereik. Bij grote partijen geldt een marge van ongeveer twee zetels.

Beide onderzoeken tonenzelfde bewegingen: PVV en CDA zien terugloop, terwijl D66 en VVD terrein winnen; GL-PvdA blijft al geruime tijd stabiel. De daling van de PVV wordt deels toegeschreven aan het besef onder meer kiezers dat de partij waarschijnlijk niet gaat regeren. D66 profiteert volgens peilers van het optimistische leiderschap van Rob Jetten. De VVD krijgt ook herstel, terwijl CDA-leider Henri Bontenbal nog last heeft van een misstap in Nieuwsuur over vrijheid van onderwijs.

De data voor deze peilingen zijn vrijwel volledig verzameld na het televisiedebat van maandag, dus de uitkomsten vormen geen definitieve voorspelling: in de laatste 48 uur kan er nog veel veranderen. Veel kiezers twijfelen nog; Ipsos I&O meldt dat slechts 26 procent vrijwel zeker weet wat ze stemmen en 13 procent nog helemaal niet heeft besloten, terwijl EenVandaag aangeeft dat ongeveer een derde van de kiezers nog zweeft.

Historisch genomen maken veel mensen hun keuze pas op het laatste moment — bij de vorige verkiezingen besloot één op de vijf kiezers pas op de dag ervoor of zelf op de stembusdag. Daardoor kunnen strategisch stemmen en opkomstverschillen de uiteindelijke zetelverdeling nog flink beïnvloeden.