Soevereinenzaak: hadden verdachten castorbonen om gif te maken of voor handenolie?
In dit artikel:
Een groep van acht anti-overheid activisten uit vooral Friesland werd op 11 juni op verschillende plaatsen in Nederland aangehouden; het Openbaar Ministerie beschouwt hen als een criminele organisatie met mogelijk terroristisch oogmerk. De verdenkingen ontstonden na onderzoek dat in 2024 begon naar aanleiding van een anonieme brief en AIVD-inlichtingen. Vijf van hen verschenen woensdag voor het eerst openbaar bij de rechtbank in Leeuwarden; meerdere verdachten zitten nog vast.
Bij huiszoekingen trof justitie meerdere vuurwapens en andere steek- en slagwapens aan. Ook werden vijf flessen gevuld met castorbonen gevonden. Die zaden zijn normaal in de farmacie of als smeermiddel in gebruik, maar kunnen worden gebruikt om het uiterst giftige ricine te maken; bij een verdachte werd een handleiding aangetroffen waarmee dat mogelijk zou zijn. Verdachten zeggen echter dat de bonen voor een helende olie bedoeld waren.
AIVD en OM wijzen erop dat in een afgeluisterd gesprek op 6 mei onderwerpen aan de orde kwamen die verwijzen naar een mogelijk aanslag rond de Navo-top in juni en het ‘schieten’ op de woning van Leeuwardens burgemeester Sybrand van Haersma Buma. Dat gesprek vormde mede aanleiding voor de aanhoudingen. Advocaten van de verdachten betogen dat het om overleg over demonstraties ging en dat er in het gesprek slechts geciteerd werd uit een film over de IRA.
Binnen de groep circuleerde een document met de titel ‘Resolutie van het Soevereine Nederlandse volk’, dat volgens het OM geweld tegen overheidsinstellingen goedkeurt en oproept tot verwerping van een corrupte overheid. Sommige verdachten ontkennen het soevereine gedachtegoed te omarmen; een aangehouden vrouw die op vrije voeten is zegt bijvoorbeeld gewoon kritisch op de overheid te zijn en belasting te betalen.
Onder de verdachten bevinden zich onder meer Arno van K. (62), een advocaat die bekendheid verwierf bij coronacritische rechtszaken en die veel steun geniet bij critici van coronamaatregelen; er demonstreerden ruim honderd sympathisanten buiten de rechtbank, en eerder bleken aanhangers ook op te komen voor zijn vrijlating. Andere verdachten zijn Ritske B. (66), die betrokken was bij een stichting die Van K. ondersteunde en eerder op een lokale verkiezingslijst stond, en Jan B. (74), die al langer wordt gezien als wapenhandelaar. Bij Ritske B. werden meerdere wapens gevonden; hij zei via zijn advocaat dat die bedoeld waren ter zelfverdediging in extreme situaties.
Het OM benadrukt dat het hier gaat om een kleine extremistische groep die bereid zou zijn tot dodelijk geweld. De zaak toont de combinatie van anti-institutionele ideologie, aanwezig wapentuig en materiaal dat potentieel voor vergiftiging gebruikt kan worden, en vormt de kern van de vervolging. De verdediging houdt vol dat veel uitspraken uit context zijn gehaald en dat er geen concrete uitvoeringplannen bestonden. De zaak loopt verder en wordt in de rechtbank behandeld.