Snoeihard oordeel over 'driedubbele ongelijkheid' klimaatbeleid: 'Gewone man betaalt zich blauw aan verduurzaming, terwijl vermogende profiteert'

In dit artikel:

De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) waarschuwt in een woensdag gepresenteerd advies dat de Nederlandse energietransitie dreigt vast te lopen door ongelijkheid. Het rapport, overhandigd aan minister Sophie Hermans en staatssecretaris Jurgen Nobel, stelt dat kwetsbare groepen driemaal worden benadeeld: zij ondervinden het meeste milieuleed, moeten vaak het meest voorfinancieren voor verduurzaming (zoals isolatie en warmtepompen) en zien subsidies vooral terechtkomen bij rijkere huishoudens en bedrijven. Grote vervuilers zoals Shell en Schiphol blijven relatief buiten schot.

De raad constateert dat beleid lange tijd is ontworpen vanuit het perspectief van hoogopgeleiden en kapitaalkrachtigen, terwijl de sociale gevolgen onvoldoende zijn onderzocht. Dat leidt tot afnemend draagvlak en slinkend vertrouwen in de overheid, wat de haalbaarheid van klimaatdoelen bedreigt. Uit gesprekken met onder anderen alleenstaande ouders, buurtbewoners en kleine ondernemers blijkt dat verplichtingen en gerichte ondersteuning nodig zijn om iedereen mee te krijgen.

Als oplossingsrichting pleit de Rli voor een koppeling van klimaat- en sociaal beleid — bijvoorbeeld door de minister van Sociale Zaken structureel te betrekken — en voor wijkgerichte aanpakken met professionele teams en structurele financiering voor gemeenten. Daarnaast moeten vervuilers en vermogenden meer bijdragen: bindende normen (zoals een verplicht goed energielabel voor huurwoningen), het uitfaseren van sterk vervuilende producten en een duurzaamheidsheffing waarvan de opbrengst als dividend naar huishoudens terugvloeit. De raad benadrukt dat uitstel vooral voor lage inkomens het duurst uitpakt en waarschuwt: zonder rechtvaardigheid lukt de groene transitie niet.