Slakje op wiertakje; nieuw in Nederland
In dit artikel:
Nathalie De Somer vond onverwacht een levend exemplaar van het micromollusk Skeneopsis planorbis – het zogenaamde Zeeposthorentje – op een takje van het roodwier Osmundea hybrida bij Kattendijke in de Oosterschelde. Het roodwier zelf was voor het eerst in Nederland geregistreerd op 30 april 2022 nabij Goes en groeit inmiddels rijkelijk langs delen van de Zeelandse kust. Tijdens mariene inventarisaties neemt Nathalie voortdurend wiersamples mee om microscopisch te onderzoeken welke soorten erop leven; zo viel dit uiterst kleine slakje van slechts 0,53 mm (huisje, nog niet volgroeid) haar op.
De vondst is bijzonder omdat S. planorbis tot nu toe niet als onderdeel van de levende Nederlandse fauna werd gerekend; eerder werden in Nederland alleen aanspoelsel en fossiele huisjes aangetroffen. Nederlandse malacologen hadden jaren zonder succes naar levende exemplaren gezocht, vooral in kustgebieden zoals Westkapelle. Het nu gevonden dier is het eerste autochtone, levende exemplaar van de soort aan onze kust. Het slakje is inmiddels overleden; de zachte delen zijn in Naturalis opgenomen en voorzien van een ARISE-code. Het materiaal gaat naar het ARISE-project, de DNA-barcodebibliotheek van Naturalis, waarmee genetisch onderzoek mogelijk wordt gemaakt.
De ontdekking wekt veel belangstelling bij weekdierexperts en illustreert bredere veranderingen in de (mariene) fauna. Net als op het land zien onderzoekers in zee steeds vaker soorten uit zuidelijker gebieden opduiken — een proces dat verband houdt met klimaatverandering en veranderende zeewatertemperaturen. Of het Zeeposthorentje zich structureel in Nederlandse biotopen zal vestigen en of de samenhang met het nieuw binnenkomende roodwier toeval is, blijft onzeker; dat is onderzoeksvraag voor de toekomst. Nathalie onderzoekt daarnaast hoe Osmundea hybrida zich integreert in lokale mariene gemeenschappen: verdringt het inheemse soorten of biedt het juist nieuwe habitat en samenwerkingskansen?
De vondst is beschreven door Rykel de Bruyne en Nathalie De Somer (Stichting ANEMOON) en gedocumenteerd met foto’s. Het toont zowel het belang van systematische wiersampling als van DNA-barcoding voor het bijhouden van veranderingen in de Nederlandse mariene biodiversiteit.