SGP-vrouwenkwestie mogelijk snel op Kameragenda

In dit artikel:

Begin dit jaar laaide het conflict over het passief kiesrecht voor SGP-vrouwen opnieuw op. Eind mei verwierp het partijcongres van de SGP ruim driekwart van de afgevaardigden een voorstel van de kiesvereniging Vlissingen om het partijprogramma te wijzigen en niet langer afwijzend te zijn over vrouwen in bestuurlijke functies. Formeel staat in het beginselprogramma dat vrouwen zitting nemen in vertegenwoordigende organen in strijd is met hun roeping, al staat in het algemeen reglement dat vrouwen wel gekandideerd mogen worden — iets dat ook bij de komende gemeenteraadsverkiezingen zal gebeuren.

Na die interne discussie stuurde bureau Clara Wichmann, dat eerder zaken tegen de SGP voerde, een brief naar de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken met het verwijt dat de staat onvoldoende zorgt dat vrouwen binnen de SGP daadwerkelijk passief kiesrecht hebben. Eind van de zomer kondigde demissionair minister Rijkaart (BBB) een brede verkenning aan naar mogelijke wettelijke verplichtingen voor partijen om vrouwen te kandideren en informeerde de Kamer daarover zoals beloofd.

In zijn brief beschrijft Rijkaart meerdere beleidsopties, maar kiest hij niet voor één oplossing. Een besproken maatregel is een ‘omgekeerd’ quotum: een maximumaandeel van hetzelfde geslacht op kandidatenlijsten. Internationale varianten tonen zwaktes: België verbiedt dat de eerste twee plaatsen hetzelfde geslacht hebben, Frankrijk laat op gemeentelijk niveau geslachtsomwisseling op lijsten voorschrijven. Handhaving kan via uitsluiting van deelname aan verkiezingen of door Subsidiekortingen, maar beide routes hebben beperkingen — partijen kunnen bijv. van subsidie afzien — en een alternatieve aanpak is korten alleen voor partijen die door een rechter wegens discriminatie zijn veroordeeld. Rijkaart benadrukt het belang van gelijke vertegenwoordiging, maar laat besluitvorming over eventuele maatregelen over aan een volgend kabinet en wijst op de noodzaak in acht te nemen van de Hoge Raad-uitspraak die het gelijkelijk stemrecht moet afwegen tegen andere grondrechten zoals godsdienstvrijheid en verenigingsvrijheid.

De SGP reageert niet ontevreden: de partij wijst erop dat het sinds 2013 statutair mogelijk is vrouwen op lijsten te plaatsen en waardeert dat de minister expliciet aandacht vraagt voor de afweging tussen grondrechten. Tegelijkertijd hoeft de kwestie niet te wachten op een nieuw kabinet: de Tweede Kamer behandelt nu de Wet op de politieke partijen, waarin tijdens de parlementaire behandeling voorstellen kunnen opduiken die direct op de SGP ingrijpen en Rijkaarts zorgvuldigheidskader kunnen omzeilen. De discussie over het passief kiesrecht voor SGP-vrouwen blijft daarmee onverminderd actueel.