Schrik niet als ze lachen om je duurzame gedrag

In dit artikel:

Bij een buurtbarbecue introduceerde een gezin dit jaar voor het eerst een vegetarische burger, wat leidde tot oogrollen en gelach van andere aanwezigen. Deze reacties lijken misschien negativiteit te tonen, maar onderzoekers Rosa Groen en Jan Willem Bolderdijk leggen uit dat ze juist wijzen op een beginnend veranderingsproces binnen sociale normen. Zij noemen dit fenomeen de ‘oogrolheuristiek’: ongemak over afwijkend, duurzaam gedrag wordt weggewoven door het te bagatelliseren, terwijl dit ongemak juist het startpunt is voor morele vooruitgang en normverschuiving.

Pioniers die duurzaamheid nastreven ervaren vaak sociale druk en terughoudendheid om hun keuzes uit te dragen, omdat mensen van nature geneigd zijn zich aan te passen aan de groep. Toch is het juist het zichtbaar maken van alternatieven, zoals vegetarische opties of afzien van verpakkingen, dat de weg vrijmaakt voor bredere acceptatie. Dit proces verloopt stroef en heeft ondersteuning nodig, want zonder gedegen en consequent klimaatbeleid blijven voorlopers vaak geïsoleerd en voelen zij zich ‘lastig’. Volgens Groen en Bolderdijk is het cruciaal dat de overheid deze pioniers ondersteunt om duurzaam gedrag tot een nieuwe norm te verheffen en zo een bredere maatschappelijke transitie te stimuleren.

Het advies is dan ook om ondanks mogelijke oogrollen of spot te blijven uitspreken voor duurzaamheid, omdat deze reacties niet duiden op afwijzing van het idee, maar op het besef dat gedragsverandering lastig is en de oude gewoontes doorbroken moeten worden. Hiermee benadrukken de onderzoekers dat verandering begint bij het zichtbaar maken en delen van duurzame keuzes, ook al is dat soms sociaal ongemakkelijk.