Schrijver en Nobelprijswinnaar J.M. Coetzee krijgt eredoctoraat aan de VUB
In dit artikel:
De Zuid-Afrikaans-Australische auteur J.M. Coetzee ontvangt vanavond in Brussel een eredoctoraat van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en geeft een uitverkochte lezing in De Munt. De onderscheiding bekroont zijn status als een van de belangrijkste hedendaagse schrijvers en denkers: de VUB benadrukt zijn inzet van literatuur als instrument voor moreel en kritisch inzicht. Het is de eerste keer dat een Nederlandstalige universiteit Coetzee een doctorstitel toekent.
Coetzee, geboren in 1940 in Kaapstad, leidt een teruggetrokken leven en vermijdt media-optredens; zijn boeken spreken voor zich. Hij heeft zowel de Zuid-Afrikaanse als de Australische nationaliteit en bouwde naast zijn schrijverschap een lange academische carrière op in Kaapstad en Adelaide. In 2003 kreeg hij de Nobelprijs voor Literatuur; eerder won hij tweemaal de Booker Prize (1983 en 1999).
Zijn werk draait rond existentiële en ethische vraagstukken: liefde, eenzaamheid, angst, goed en kwaad, schuldig- en lafheid, macht en vervreemding. Coetzee hanteert een sobere, scherpe stijl die de mens "tot op het bot" blootlegt. Veel van zijn romans zetten de lezer voor harde morele dilemma’s en tonen menselijke weerloosheid tussen beschaving en barbarij.
Coetzee heeft tientallen boeken op zijn naam staan, waaronder Disgrace (In ongenade) — een verhaal over macht, schuld en geweld in het post-apartheid Zuid-Afrika, verfilmd in 2008 met John Malkovich — en Waiting for the Barbarians (Wachten op de barbaren), ook verfilmd in 2018. Hij schreef daarnaast de eigenzinnige trilogie rond “De kinderjaren van Jezus” en een reeks autobiografische romans zoals Jongensjaren en Portret van een jonge man. Een opvallend terugkerend personage is Elizabeth Costello, een fictieve oudere schrijfster en dierenrechtenactiviste; rond dit alter ego verschijnt bij zijn Nederlandse uitgever Cossee een bundel met nieuwe en herwerkte verhalen.
Coetzee’s invloed reikt verder dan literatuur: hij inspireerde componist Nicholas Lens, die meerdere opera’s op zijn teksten maakte, en beeldend kunstenares Berlinde De Bruyckere, waarmee hij samenwerkte en die hij als curator ondersteunde tijdens de Biënnale van Venetië. Deze interdisciplinaire impact onderstreept waarom instellingen zoals de VUB zijn werk als voorbeeldig zien voor morele verbeeldingskracht in de kunsten.
Kort: vanavond wordt een teruggetrokken maar wereldberoemd auteur officieel geëerd in Brussel, tegelijk met een zeldzame publieke verschijning die zijn literaire en culturele betekenis nog eens onderstreept.