Schrijfster Saskia Noort: 'Als je naar Zuid fietst om vreemd te gaan, is er niemand die het merkt'
In dit artikel:
Robert Vuijsje praat met Saskia Noort over haar nieuwe roman Adem, haar plek in de stad en waarom dit boek juist in Amsterdam moest spelen. Noort, die haar interview gaf in een koffietentje aan de Herengracht vlakbij haar huis aan de Keizersgracht, opent de roman met een schokkende scène waarin de vrouwelijke ik-verteller een man “gedood” heeft — een woordkeuze die Noort gebruikt om het verschil met een accidentele dood te benadrukken. Ze vertelt dat ze probeerde het rauwe, adrenalinegedreven euforische gevoel van zo’n moment te vangen.
Adem speelt vrijwel geheel in Amsterdam, een bewuste stap voor Noort: haar eerdere romans en vervolgverhalen speelden in Bergen, het dorp waar ze opgroeide. Ze vergelijkt beide locaties als literaire arena’s: een dorp is klein, iedereen kent elkaar en roddel vervult het vermaak; Amsterdam biedt anonimiteit en ruimte om zomaar naar Zuid te fietsen zonder dat iemand het ziet — een dynamiek die bij het plot past. De hoofdpersonage is een vrouw die op de drempel van haar vijftigste verjaardag ontdekt dat ze nauwelijks eigen grenzen heeft gesteld en daardoor in een levenscrisis belandt die uitmondt in iets drastisch.
Noort deelt persoonlijke observaties over de stad en haar bewoners. Ze woont in de grachtengordel en noemt het een buurt die de charme van een dorp combineert met diversiteit: niet alleen rijke witte Amsterdammers, maar ook mensen uit Tunesië, India en zwarte creatievelingen. Ze vergelijkt haar huidige buurt met eerdere ervaringen in Zuid, waar ze de Vondelstraat omschrijft als “tuttig” en tijdens corona als uitgestorven en vol expats. Ze signaleert ook de toeristische en betaalbaarheidsproblemen die Amsterdam deelt met plekken als Ibiza: aanvankelijk trok de vrijheid een bepaald publiek, vervolgens kwamen er patserigheid en overlast.
De thematiek van Adem raakt ook aan Noorts ervaringen met daten en relaties. Ze spreekt over mannen die aantrekkelijk en tegelijk gevaarlijk kunnen zijn — mannen die zich in de wereld veel ruimte toeeigenen en soms kiezen voor veel jongere vrouwen. Noort beschouwt dat als een wijdverbreid patroon in haar sociale kring: herbeginnende relaties van oudere mannen met jonge vrouwen, met alle financiële en emotionele consequenties van dien. Zelf wil ze een gelijkgestemde partner die met haar op de fiets naar een concert kan springen; ze benadrukt echter dat ze niet wanhopig is en een goed leven heeft.
Oorspronkelijk was het idee voor Adem deels bedoeld voor televisiebewerking, maar een mogelijke maker ging failliet; Noort bleef vasthouden aan de Amsterdamse setting omdat de stad wezenlijk is voor het verhaal. In de roman — en in haar gesprekken — verweeft ze persoonlijke herinneringen (als kind droomde ze ervan op de fiets naar Paradiso te gaan) met observaties over veroudering, de stedelijke cultuur en de positie van vrouwen in relaties.