Schakelaars, bouten en revetten: Roy demonteert trafohuisjes Enexis tot het kleinste onderdeel
In dit artikel:
In het gloednieuwe depot van Enexis aan de Tormentil in Best worden kapotte transformatorhuisjes en hun onderdelen niet direct weggegooid, maar tot op het laatste onderdeel gedemonteerd, gereinigd en waar mogelijk opnieuw ingezet. Monteur Roy en collega’s halen schakelaars, tandwielen, veren, bouten en revetten uit elkaar; sommige schakelaars met vastgelopen lagers krijgen vervangende lagers, andere onderdelen worden ultrasoon gewassen en kritisch geïnspecteerd. Vaak wordt gelijk een hele serie schakelaars vervangen: „Want we weten tegenwoordig dat je beter meteen alle schakelaars kunt vervangen”, legt een medewerker uit.
Volgens teamleider Maikel van Helvoort levert die werkwijze zowel kosten- als milieuwinst op: hergebruik heeft al meer dan 20 miljoen euro en circa 200 ton CO2 bespaard. Bovendien verkort het reparatietijden, iets wat belangrijker is nu het Nederlandse net vaker onder druk staat door toenemende vraag en beperkte capaciteit. Overbelasting kan namelijk leiden tot schade aan transformatoren en schakelaars met stroomuitval tot gevolg.
In het depot staan rijen herbruikbare transformatoren en bakken met moeilijk verkrijgbare bevestigingsmiddelen klaar voor snelle inzet. Ook de transformatorhuisjes zelf — van beton of staal — worden gestript en opnieuw ingezet. Tegelijkertijd is duidelijk dat veel oudere huisjes, oorspronkelijk gebouwd voor een huishouden met gloeilampvoorziening, niet geschikt zijn voor moderne stroomvreters zoals airco’s en elektrische auto's; die vragen om zwaardere kabels en grotere transformatoren. Zulke grotere oplossingen passen vaak niet in de kleine 20e-eeuwse huisjes, die hooguit nog dienst kunnen doen in het buitengebied.
Niet alles leent zich voor hergebruik: ondergrondse kabels worden bij breuk ter plekke vervangen; echt kapotte kabels gaan naar de shredder en worden verwerkt tot herbruikbaar metaal en kunststof. Het depot speelt daarmee een dubbele rol: het bespaart resources en versnelt reparaties, terwijl het ook de grenzen van het verouderde net blootlegt in een tijd van stijgende stroomvraag.