Satirisch bordspel uit 1945 ontdekt bij opruiming Rotterdamse bibliotheekkelder

In dit artikel:

In het magazijn van de Bibliotheek Rotterdam is tijdens een grote opruiming een tot nu toe onbekend bordspel uit 1945 gevonden: Het Ennesbeërtje — een satirische, op ganzenbord lijkende aanval op de NSB. Conservator Maretta Johnson ontdekte het fel rood-zwart-witte dubbelgevouwen velpapier in de Atlas Van Stolk‑collectie bij de voorbereiding van de verhuizing van de Centrale Bibliotheek. Op het spel staat een prijs (75 cent), maar er zijn geen andere exemplaren bekend.

Het spel is vol verborgen boodschappen en spot: er is een getekende lidmaatschapskaart van “L. v. Rader” (landverrader), afbeeldingen van aapjes met swastika’s en rebusjes, waaronder een verwijzing naar het studentenblad Uilenspiegel — mogelijk aanwijzingen voor oorlogs- of vroege naoorlogse jurering en/of makerskring. Het jaartal 1945 staat gedrukt, maar experts weten niet zeker of het in het laatste oorlogsjaar heimelijk vervaardigd is of kort daarna. Als maker signeerde een Wim N. J. Meester; over hem is weinig bekend. Johnson vermoedt dat hij mogelijk ondergedoken zat of betrokken was bij lokale kritische studentenkringen.

De bibliotheek publiceert een podcast met deskundigen over het object en vraagt publiekelijke hulp bij het achterhalen van herkomst en maker. Vanaf 15 september wordt Het Ennesbeërtje tentoongesteld in de Centrale Bibliotheek. Johnson benadrukt dat het bordspel, ook als het mysterie niet wordt opgelost, een zeldzaam voorbeeld is van humoristisch verzet en van groot cultuurhistorisch belang: in de Atlas Van Stolk bevinden zich ruim 500 spelletjes, maar niets vergelijkbaars.